Abbâsî İhtilali Safhasında Hilâfet/İmâmet Konusundaki Meşrûiyyet Sağlama Çabaları

Authors : Kübra KÜNTAŞ

Pages : 640-651

View : 17 | Download : 24

Publication Date : 2019-08-12

Article Type : Research Paper

Abstract :Abbasoğulları, Emeviler`in iktidarı sürecinde Alioğullarının hilâfet taleplerine ve bu doğrultuda giriştikleri savaşlara destek vermemişler, Alioğullarının çektiği sıkıntılara, eziyetlere karşılık, onlara Emevilere karşı ayaklanmamalarını nasihat etmişlerdir.  Fakat Abbasoğullarının 715`ten itibaren başlayan ihtilal hazırlıkları ve takiben Emevileri devirmelerinden sonra kendi konumlarını güçlendirmek, onlara geçen hilâfet makamını meşrû bir zemine oturtmak ve bu makamın kendi hakları olduğu tezini vurgulamışlardır. Abbasoğullarının kendilerini Hz. Peygamberin insert ignore into journalissuearticles values(sav); Ehl-i Beyt`inden saymaları tabiî idi; ancak onlar, Alioğullarının tarihi olarak yüklendikleri misyona benzer bir avantajı elde edememişlerdi. Bu misyon, bizzat Hz. Ali’nin hilâfetiyle tesis edilmiş, bilâhare oğullarının, özellikle Hz. Hüseyin’in, aynı pâyeyi taleple ortaya çıkışlarıyla halk arasında destek kazanmış, başarılı olamasalar da, gerek Âli evlâdının, gerekse onlar adına başlatılan isyanların Emevi iktidârından bunalmış geniş kitlelerce ümit beklentisi oluşuyla da iyice kemikleşmişti.   Bu misyona ve liderlerine türlü anlamlar yüklenmiş ve her ne kadar çerçevesi ve muhtevâsı değişken, muğlak ve çeşitli de olsa, bu genel Alioğlu hareketinin gittikçe ifrâta kaçan bir taraftar kitlesi oluşmuştu. Bu yüzden Abbasoğulları adına başlatılacak bir hareketin, kısa sürede kendini böyle güçlü bir misyonun öznesi haline getirecek tezlere sarılması gerekiyordu. Bu tezlerin en önemlisi, hilâfetin sadece Abbasoğullarının bilek gücüyle kazandıkları bir şey olmadığını, bu mevkinin onların atalarının hakkı olduğunu ve esâsen atalarının da bu haklarını talep yönünde girişimlerde bulunduklarını isbâta yönelik olanıdır.
Keywords : Abbasoğulları, Alioğulları, Hilâfet, İmâmet, Meşruiyyet