Tonyukuk Yazıtı’nın Eleştirel Söylem Analizi

Authors : Utku IŞIK

Pages : 283-310

Doi:10.59304/ijhe.1274347

View : 19 | Download : 11

Publication Date : 2023-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Tonyukuk Yazıtı’nın içerik ve dil analizi yöntemleriyle incelendiği çalışmalar bulunmaktadır. Bu çalışma Tonyukuk metnini eleştirel söylem analizi yöntemiyle dönemin siyasi ortamı ve iktidar dengeleri göz önüne alarak incelenmeyi amaçlamaktadır. Bilge Tonyukuk, kendi siyasi ve askerî başarılarıyla birlikte Köktürklerin, dönemin iktidar mücadelesi sürecinde kazandığı zaferleri anlatmak amacıyla bu yazıtı oluşturmuştur. Bu çalışmada Tonyukuk’un metni yazma amacına hizmet eden söylem unsurları bazı kategorilere ayrılmış ve metin özellikle van Dijk’in eleştirel söylem analizi yöntemleriyle incelenmiştir. Oluşturulan kategoriler, metindeki leksik ve semantik özellikler temelinde Tonyukuk’un metni oluşturma amacıyla ilişkilendirilerek bu dil bilgisi unsurlarına niçin başvurulduğu konusunda bazı sonuçlara ulaşılmıştır. Tonyukuk’un metni kurgulayış biçimi ve kullandığı dilsel malzemeler, eleştirel söylem analizinde kullanılan yöntemlerden çoğunun kullanılmasına izin vermiştir. van Dijk’in ortaya koyduğu inceleme yöntemlerine ek olarak bükülme ve keşfettirici üslup gibi kavramlar ortaya konularak metnin amacına uygun başka stratejiler de tespit edilmiştir. Metnin içinde başvurulan yöntemlerin çeşitliliği, metni siyasi bir propaganda aracı olarak ve millî benlik algısı açısından sağlam bir zemine oturtmaktadır.
Keywords : Tonyukuk Yazıtı, Eleştirel Söylem Analizi, Millî Benlik Algısı