Büyük Taarruz ve Cumhuriyet`in Onuncu Yılının Söylemi: Behçet Kemal Çağlar ve Hamasi Söylem

Authors : Arda Korkmaz

Pages : 63-78

View : 43 | Download : 59

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :İdeoloji kavramının oturtulabileceği temel zemin, biliş-toplum-söylem zeminidir. Buradan hareketle ideolojinin hem epizodik hem de içtimai bir kavram olarak var olduğunu söyleyebilmek mümkündür. İdeolojinin söyleme dönüştüğü noktaysa inancın kendisiyle inancın ifade ediliş şeklini birbirinden ayırdığımız noktadır. Yani söylem, bir olgu olarak inançların kendisi değil, inançların ifade ediliş biçimidir. Burada Saussure’ün dil ve sözcük üzerinden yarattığı ve örnekleminde kullandığı köpek ile köpeğin kendisi gösteren/gösterileni akıllara gelmektedir. Saussure’ün formüle ettiği yapıda dil nasıl soyut ve onun ifade ediliş biçimi olan sözcük somut bir olguysa aynı şekilde ideoloji soyut, söylemse somut bir olgudur. Buradan hareketle söylemin, dilin yeniden kullanımı ve iletişimin yeniden üretilmesi olduğunu söyleyebilmek mümkündür. İdeolojinin söyleme dönüştüğü bu noktada, var olan ideolojik söylem yapılarını ortaya koyabilmek için yararlanılacak söylem çözümlemesi verileri yadsıma ifadeleri, şive, başlık, söz dizimi, etken, edilgen cümleler, kiplik, belirtili ve belirtisiz nesneler, zamirler, kafiye, aliterasyon, vurgu, ses yinelemesi, karşılaştırma, metafor kullanma, ironi, ses, alay, mübalağa, dramatikleştirme, sayı oyunu, isimler, fiiller, tarih, saat, mekân, sıfatlar, ettirgen yapılar, övgü ve yergiler, monolog ve diyaloglar, özne pozisyonu işgali, olumsuz ifadeler ve olumsuz soru ifadeleri şeklinde sıralanabilmektedir. Behçet Kemal Çağlar, 1923-1940 arası Türk şiirinde hamasî söylem sacayağına oturtabileceğimiz bir şairdir. Onuncu Yıl Marşı’nın da yazarlarından olan şairin, şiirlerinde belirli bir ideolojiyi yansıttığı ve bu noktada ideolojik söylem çözümlemesi yöntemi ışığında değerlendirilmeye elverişli olduğu açıktır. Bu makale, yukarıda zikredilen söylem çözümleme verileri ışığında Behçet Kemal Çağlar’ın şiirlerine eğilecek, Behçet Kemal Çağlar’ın şiirleri özelinde uygulanmayan bir pratik olan söylem çözümlemesi yöntemi ile literatüre özgün bir katkı sunacak, disiplinler arası yaklaşımlarla diyalektik sonuçlar üretimine katkıda bulunacaktır.
Keywords : Söylem, İdeoloji, Şair, Türk Şiiri, Söylem Çözümlemesi, Behçet Kemal Çağlar