Âşık Atışmalarındaki Üst Düzey Düşünme Becerilerine Bir Bakış: Şeref Taşlıova Örneği

Authors : Asuman Ulusoy

Pages : 534-573

View : 97 | Download : 93

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Değişen ve gelişen çağımızda düşünme biçimi de değişmektedir. Bununla birlikte düşünmeye yüklenen anlam çok boyutlu hâle gelmektedir. Düşünme pek çok yeni beceriler gerektirir. 21. yüzyıl becerileri olarak tanımlanan bu yeni beceriler, alt düzey düşünme becerilerini içermenin yanı sıra pek çok yetkinlik gerektirmektedir. Üst düzey düşünme becerileri yaratıcı düşünme, eleştirel düşünme, yansıtıcı düşünme, üst bilişsel düşünme, mantıksal düşünme, problem çözme ve karar verme şeklindedir. Üst düzey düşünme becerilerin âşık atışmalarındaki durumunu ortaya koymak bu araştırmada amaçlanmıştır. Araştırmanın diğer alt sorusu “Üst düzey düşünme becerilerinin varlığı durumunda, âşık atışmaları eğitimde metin olarak kullanılabilir mi?” şeklindedir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelenmesi kullanılmıştır. Araştırma dokümanının verileri tümdengelimsel analiz yöntemiyle incelenmiştir. Araştırma kapsamındaki üst düzey düşünme becerileri Âşık Şeref Taşlıova’nın 47 atışmasında yer alan 238 dörtlükte tespit edilmiştir. En fazla problem çözme becerisinin yer aldığı 59 dörtlük mevcuttur. Oldukça fazla sayıda üst düzey düşünme becerilerini âşık atışmalarının içerdiği tespit edilmiştir. Halk kültürünü, geleneğini yansıtmasının yanı sıra zengin üst düzey düşünme becerisini barındırması yönüyle eğitimde araç olarak kullanılması uygun olacaktır. Halk edebiyatı masal, fıkra, bilmece, atasözü türlerinin üst düzey düşünme becerilerinin bir ya da birkaçının araştırıldığı çalışmalar mevcuttur. Halk edebiyatının canlı icra ürünü olan âşık atışmalarındaki üst düzey düşünme becerilerini ortaya koyan bir çalışma bulunmaması ve üst düzey düşünme becerilerini bütün olarak ele alınması yönüyle araştırmamızın literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Keywords : Âşık atışması, Üst düzey düşünme, 21. yüzyıl becerileri