Kayseri’de Mukim 93 Muhacirleri`nin Sözlü Kültür Ürünlerinin İncelenmesi

Authors : Süleyman Kadir Altınay

Pages : 436-457

View : 79 | Download : 102

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :1877-1878 yıllarında meydana gelen Osmanlı ve Rus savaşı sonucunda Kafkaslardan göç eden kişilere 93 Muhaciri adı verilmektedir. 93 Muhacirleri buradan Erzurum, Kars, Ardahan bölgelerine yerleşmişlerdir. Göçmenlerin yol güvenliği, yerleşecekleri alanlar göz önünde bulundurularak çeşitli planlamalar neticesinde bugün adını Elviye-yi Selâse olarak bilinen bölgeye, siyasi-etnik sorunları en aza indirmek suretiyle yerleştirilmişlerdir. Bir kısmı buralarda kendi köylerini kurarken, bir kısmı ise diğer köylülerle beraber yaşama tercihinde bulunmuşlardır. 93 Muhacirleri bulundukları bölgelerde sıcakkanlı davranışlarıyla bölge insanlarını tanımışlar ve onlara uyum sağlamışlardır. Genellikle erkekler tarım ve hayvancılık ile uğraşırken kadınlar da dokumacılık faaliyetlerine ağırlık vererek halı ve kilim dokumaları yapmışlardır. Coğrafyanın getirdiği çeşitli zorluklar ile beraber Rus ve Ermeni zulmü, halkı zor durumda bırakmış ve bunun üzerine çeşitli ağıtlar dile getirilmiştir. Bu sözlü kültür eserleri sadece ağıtlar ile sınırlı kalmamış, mani, türkü, bilmece ve destanlar ile günümüze kadar aktarılmıştır. Tarih boyunca birçok göçmene kucak açmış Anadolu’nun bir parçası olan Kayseri ilinde yapılmış olan halk bilimsel derleme sonucunda 93 Muhacirlerine ait yeni materyaller elde edilmiştir. Konuyla ilgili tarihi-kültürel araştırmalara katkıda bulunmak amacıyla çıkılan alan araştırması sonucunda muhacirlere ait maniler, türküler, ağıtlar derlenmiştir. Halk edebiyatına yeni sayfalar kazandıracak bu söylemelik türler içerik, konu, şekil, biçim ve ölçü açısından incelenebilir değerdedir. Daha çok muhacirlerin ağızlarında yer etmiş olan türküler, göç sırasında veya sonrasında yaşanılan acıları dile getiren ağıtlar ve bunlar arasında çeşitli maksatlar ile söylenen, hafızalarda unutulmadan günümüze kadar gelen, maniler, çalışmada yer bulmuştur. Bu çalışmada derleme birikimlerinden yola çıkarak Kayseri’de yaşayan 93 Muhacirlerinin dünden bugüne taşıdıkları manevi kültürel zenginliklere değinilmiş, derleme materyalleri bilim âlemine tanıtılmıştır.
Keywords : Savaş, Göç, Kültür, 93 Muhacirleri, Elviye-yi Selase, Erzurum