Levayih-i Hayat’tan Enîn’e: Devamlılıklar Farklılıklar Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma

Authors : Aleyna Doğan

Pages : 45-62

View : 135 | Download : 85

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Fatma Aliye Hanım, Tanzimat sonrası edebiyat ve düşünce dünyasının önde gelen isimlerinden birisidir. 1862 – 1936 yılları arasında yaşayan yazar Türk edebiyatının ilk kadın romancısı olarak anılmaktadır. Edebiyat dünyasına ‘Bir Kadın’ imzasıyla yayımladığı, George Ohnet’nin Volonté romanını Meram (1889-1890) adıyla tercüme ederek girmiştir. Fatma Aliye Hanım’ın ilk telif eseri Hayal ve Hakikat (1891-1892) adlı romanın “Hayal / Vedat” bölümüdür. Muhadarat (1892) yazarın kendi imzasıyla yayımladığı ilk eserdir. Aynı yıl içinde yazarın Nisvan-ı İslam risalesi de yayımlanır. Fatma Aliye Hanım’ın bundan sonra yayımlanan romanları Refet (1896-97), Udi (1898), Levayih-i Hayat (1898) ve Enîn (1910)’dir. Enîn, yazarın son romanıdır ve tamamlanamamıştır. Fakat Enîn Fatma Aliye Hanım’ın daha önce yazdığı Levayih-i Hayat (1898) adlı romanıyla benzerlikler taşımaktadır. Yazar Levayih-i Hayat’ı yazdıktan sonra eserde bir şeyleri tamamlayamadığını düşünmüş ya da Levayih-i Hayat’ı büyük bir roman olarak yeniden yazmayı istemiş olmalıdır. Söz konusu iki eserde konunun ve kahramanlar benzerliği ile olaylar birbirini tamamlaması dikkat çekicidir. Bu sebeple Levayih-i Hayat ve Enîn birlikte okunabilir görünmektedirler. Bu bildiride Fatma Aliye Hanım’ın romanlarından Levayih-i Hayat ve Enîn üzerinde durulacaktır. Bu iki roman arasındaki benzerlikler ve ayrılıkları ortaya koymak üzere karşılaştırmalı bir okuma denemesi yapılacaktır. Levayih-i Hayat’ın Enîn’i hazırlayan bir deneme olabileceği ve yazarın kafasında bitiremediği Levayih-i Hayat’a ait hikâyenin Enin’de de tamamlanamayışı konusunda yorum yapılmaya çalışılacaktır.
Keywords : Roman, Hikâye, Fatma Aliye Hanım, Levayih-i Hayat, Enîn