Kavramsal Metafor İncelemeleri: Türk Dizilerinden Kesitler

Authors : Abdurrahman Kara, İrem Bekiroğlu

Pages : 1-18

Doi:10.59304/ijhe.1497591

View : 77 | Download : 81

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Kavramsal Metafor Kuramı 1980 yılında George Lakoff ve Mark Johnson\\\'ın Metaphors We Live By adlı eseri ile öne çıkmıştır. Bu kuram metaforu gerçekliği yeniden oluşturmak için kavramsal bir araç olarak ele almıştır. Soyut bir kavramın dış dünyadaki daha somut bir kavram yoluyla anlaşılması/ifade edilmesi işlevini yerine getiren kavramsal metaforlar, bir soyut kavramın ya da bir deneyim alanının diğer bir somut sınırlara sahip olan kavram ile ya da deneyim alanı ile anlaşılmasıdır. Metafor, \\\"kavramsal alanda alanlar arası bir haritalama sistemi\\\" anlamına gelmektedir. Bir diğer deyişle, kavramsal alan A kavramsal alan B’dir. B, kendisiyle A’nın anlaşıldığı kaynak alan iken A ise B ile anlaşılan hedef alandır. Yani, daha soyut ve sınırları belirsiz olan A, daha somut ve sınırları belirli yapıya sahip olan B ile anlaşılır. Metaforlar ise yalnızca dilde gerçekleşmez. İnsan deneyiminin diğer birçok alanında da gerçekleştirilebilir. Bunlar ise dil dışı metaforlardır. Yani, kavramsal metaforların hayatımızda belirli alanlara yansıyış şeklidir. Dil dışı metaforlarla gündelik hayatımızın birçok yerinde farkında olmadan karşılaşırız. Örneğin filmler, oyunculuklar, bina ve yapılar, reklamlar, mitler, rüya tabirleri, mimikler ve heykeller en sık karşılaştığımız alanlardır. Bu çalışmada da metaforu daha iyi anlamak adına Sadakatsiz, Ömer ve Camdaki Kız adlı dizilerden kesitler alınarak dil dışı metafor örnekleri incelenmiş ve sınırları daha belirgin olan somut bir kavramın sınırları daha belirsiz olan soyut bir kavramı anlamadaki yeri gösterilmiştir. Kesitlerden elde edilen çözümlemede, en sık karşılaşılan üç soyut kavram olan ÖFKE, HAYAT ve AŞK’ın dil dışı öğelerle ifade edilmesinde en çok gözlemlenen kaynak alanların sırasıyla (ÖFKE için) ISI, FİZİKSEL veya DOĞAL KUVVET, KESKİN MADDE ve KIRMIZI; (HAYAT için) TERCİH, YOLCULUK, AYNA, AYDINLIK, MADDE ve YÜK; (AŞK için) ATEŞ, AYDINLIK, BAĞ ve ÖZGÜRLÜK olduğu gözlemlenmiştir.
Keywords : Kavramsal Metafor Kuramı, Dil Dışı Metafor, Türk Dizileri