Osmanlı Dönemi ve Günümüz Türkiye’sinde Sorumluluk Eğitiminin Karşılaştırmalı İncelenmesi

Authors : Ali Yalçın

Pages : 138-164

Doi:10.47714/uebt.1590075

View : 94 | Download : 88

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu araştırmanın temel amacı, Ahmet Mithat Efendi\\\'nin \\\"ana babanın evlat üzerindeki hukuk ve vezaifi\\\" (1899) isimli eseri temel alınarak, Osmanlı dönemi ile günümüz Türkiye\\\'sinde sorumluluk eğitimini karşılaştırmalı bir yaklaşımla incelemektir. Dolayısıyla bu çalışma doküman incelemesi odaklı nitel bir araştırmadır. Veri toplama sürecinde Ahmet Mithat Efendi’nin eseri, kapsamlı bir şekilde incelenmiş ve eserde ebeveynlerin çocukların sorumluluklarıyla ilgili bilgileri hem betimsel hem de içerik analizine tabi tutulmuştur. Bu çalışmanın sonuçlarına göre Ahmet Mithat Efendi’nin görüşlerinde anlaşıldığı üzere, ebeveynlerin çocuklarına sadece fiziksel bakım sağlamakla kalmayıp aynı zamanda onların ahlaki gelişimlerini desteklemek için de bu konuda sorumluluk taşımaları gerektiğini açıklamıştır. Bu yaklaşım, modern dünyamızda görülen ve ebeveynlerin çocuklarına yönelik sorumlulukları arasında önemli bir yer tutmaktadır. Ahmet Mithat\\\'ın görüşlerinden yola çıkarak, ebeveynlerin sorumlulukları Osmanlı dönemi ve modern Türkiye bağlamında üç ana kategori altında değerlendirilmiştir: “ebeveynlerin çocukların sağlığına yönelik sorumlulukları, ebeveynlerin çocuklarına yönelik genel sorumlulukları ve ebeveyn-okul iş birliği sorumlulukları” şeklinde ortaya çıkmıştır. Ahmet Mithat Efendi, ebeveynlerin sorumluluklarını önem derecesine göre sınıflandırırken babanın çocuklar üzerindeki hak ve sorumluluklarının daha fazla olduğunu belirtmesi dikkat çekicidir. Ayrıca Ahmet Mithat, annenin eğitim seviyesinin, çocuğun gelişimi üzerindeki etkisini vurgulayarak, “iyi evlat yetiştirmek için iyi valideler yetiştirilmelidir” ifadesini kullanmış, onun bu yaklaşımı, annenin eğitim düzeyi ve pedagojik bilgisi, çocuğun eğitimi arasında doğrudan bir bağlantı olduğunu belirtmesi son derece önemli bir tespittir. Nihayetinde çocukların sorumluluk bilinci kazanmasında toplum, aile ve okul ekseninde olduğu belirlenmiştir. MEB 2024 Türkiye yüzyılı maarif modelinde erdem-değer-eylem çerçevesinde bulunan sorumluluk değerinin kazandırılmasına yönelik yaklaşımda, sorumluluğun bireyin kendisine, topluma, aile ve çevreye yönelik olacak şekilde yapılandırılması, Ahmet Mithat Efendi’nin bu eserindeki görüşlerle benzerdir. Ancak Ahmet Mithat’ın eserindeki bilgilerden anlaşıldığı üzere dönemin Osmanlı dünyasında çocukların sorumluluklarında dini ve ahlaki değerlerin aktarımı büyük önem taşımaktadır. Nihayetinde eserindeki açıklamalarda cinsiyet rollerinin belirgin olduğu göze çarpmaktadır. Ancak günümüz Türkiye’sinde eğitimde tüm çocuklar için fırsat eşitliği sağlamak ve cinsiyet ayrımcılığını ortadan kaldırmak, temel farklılıklar arasındadır.
Keywords : Ahmet Mithat Efendi, Osmanlı, Türkiye, aile, sorumluluk, değer eğitimi