Enerji Bağımsızlığı İçin Temiz Kömür Teknolojileri: Türkiye Üzerine Bir Uygulama

Authors : Turgut BAYRAMOĞLU

Pages : 149-159

View : 15 | Download : 9

Publication Date : 2017-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Enerji kullanımı üretim, nüfus ve kentleşme gibi faktörlerin artışı ile beraber artmaktadır. Ancak enerjisinin çoğunu dışarıdan karşılayan Türkiye gibi ülkeler büyümelerini gerçekleştirmek için enerji kullanımlarını artırdıkça enerji bağımlılıkları da artmaktadır. Bu sorunu bertaraf etmek için ülkeler yerli enerji kaynaklarına yönelmek zorundadır. Fosil yakıtlara sahiplik yönünden Türkiye sadece kömüre yeterince sahiptir. Ancak zamanla elektrik üretiminde daha az bu kaynaktan faydalanmak yoluna gitmiştir. Diğer yandan Türkiye elektrik üretimi için kömür kullanımında dünya ortalamasının altındadır. 1985’lerde yerli kömür kullanım miktarı en yüksek seviyeye çıkarak % 35,4 düzeyinden 2015 yılında % 11,5 seviyelerine gerilemiştir. Kömürün elektrik üretiminde kullanımının azaltılmasının bir sebebi de fosil yakıt olması ve çevresel maliyetidir. Yerli kaynak olan kömür, temiz kömür teknolojisinde ki gelişmeler, enerji fiyatlarının istikrarsız olması, Türkiye’nin gelişen bir ülke olması ve enerji talebinin çok hızlı artması gibi sebeplerle resmi otoritelerce elektrik üretimindeki payı % 30 seviyesine çıkarılmak istenmektedir. Bununla birlikte sürekli büyüyen, nüfusu artan ve dolayısı ile enerji talebi artan, uluslararası anlaşmalarla karbon salım miktarları konusunda verdiği taahhütleri olan Türkiye’nin sadece kömürü % 30’lara çıkarması onu enerji bağımlılığından kurtaracak mıdır? Yapılan çalışma ile yerli kömür kullanım oranları ile enerji bağımlılığı arasındaki ilişki Türkiye için 1970-2015 aralığını kapsayacak şekilde elektrik üretimi, enerji bağımlılığı, GSYİH, nüfus ve elektrik üretimi için yerli kömür kullanımı değişkenlerine ait yıllık veriler otoregresif dağıtılmış gecikmeler insert ignore into journalissuearticles values(ARDL); modeli ile analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonucu uzun dönemde enerji bağımlılığı ile elektrik üretimi arasında pozitif yönlü 0,505 [4,278], yerli kömüre dayalı elektrik üretimi arasında negatif -0,319[-3,053] yönlü, gayrisafi yurt içi hâsıla arasında negatif -0,408[-6,491] yönlü ve nüfus arasında pozitif 4,377[5,576] yönlü bir ilişki tespit edilmiştir. Tüm katsayılar istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Sonuç olarak elektrik üretiminde yerli kömür katkı oranının artırılması enerji bağımlılığını azaltacaktır. Bununla birlikte Türkiye’nin yine yerli kaynak olan yenilenebilir enerjilere geçmesi, enerji tasarrufu ve verimliliği konularında daha fazla çalışma yapması gerekmektedir.
Keywords : Temiz Kömür Teknolojileri, Enerji Bağımlılığı, Yerli Kömür Üretimi, ARDL Modeli