DİVAN-I LUGAT’İT- TÜRK’TE YER ALAN GEÇİŞ DÖNEMLERİNE DAİR KAVRAMLAR ÜZERİNE ETNOLOJİK BİR DEĞERLENDİRME

Authors : Fırat TAŞ

Pages : 157-167

View : 23 | Download : 12

Publication Date : 2020-05-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Kaşgarlı Mahmut’un Divan-ı Lügat’it Türk adlı eseri temelde Türkçe’nin Arapça karşısındaki gücünü ortaya koyma amacıyla kaleme alınmıştır. Ansiklopedik sözlük özelliği gösteren eser, bunların yanında birçok farklı niteliğe sahiptir. Şiirlerden verilen örneklerle antoloji, sözcüklerin örnek cümlelerle açıklanmasıyla bir dilbilgisi kitabı olarak da kabul edilen eser, oluşturulma yöntemleri açısından da bir etnografik araştırma özelliği göstermektedir. Uzun yıllar Türk boyları arasında dolaşan Kaşgarlı Mahmut eserini etnografide saha çalışması olarak adlandırılan yönteme yakın bir yöntemle oluşturmuştur. Gezdiği yerlerdeki gündelik hayatı oluşturan unsurları gözlemlemiş ve bu gözlemlerini kelime örnekleriyle eserine yansıtmıştır. Bu çalışmada temel amaç eserdeki gündelik hayat pratiklerinin, geçiş dönemi ritüellerinin temsil edildiği kelimelerden yola çıkarak dönemin yaşantısını yorumlamaktır. Doğum öncesi, doğum, evlilik, ölüm ve ölüm sonrası olarak ana hatlarıyla sınıflandırılabilecek bu geçiş dönemleri bir halkın ya da bir etnik grubun düşünüş biçimi, davranış ve tutumlarıyla ilgili gündelik hayattan alınan somut deneyimler ve bilgiler içermektedir. Söz konusu bilgiler topluluğun kültürel niteliklerinin evrensel davranış biçimleriyle karşılaştırılması olanağını sağlaması açısından önemlidir. 
Keywords : Divan ı Lügatit Türk, Geçiş Dönemleri, Ritüel, Etnografya