DİJİTAL OYUN/VİDEO OYUNU FOLKLORU ÜZERİNE BİR YÖNTEM DENEMESİ

Authors : Seçkin SARPKAYA

Pages : 155-172

View : 24 | Download : 8

Publication Date : 2021-05-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Teknolojinin gelişmesiyle birlikte 21. yüzyıl dijital çağa dönüşmüştür. Dijital çağın yarattığı dünya, kendi içinde bir kültüre sahip olmuştur. Dijital kültür olarak da adlandırılan bu kültürün en temel unsurlarından biri de dijital ortamda oynanan oyunlardır. Dijital oyun veya video oyunu, oyun kavramının teknolojik imkânlarla bilgisayar başta olmak üzere dijital ortama aktarılmasıyla ortaya çıkmış bir kültür ve endüstri ürünüdür. Dijital ortamdaki oyunlar oyunlar; oyunların oynandığı cihazlara göre veya teknik donanıma göre bilgisayar oyunu veya elektronik oyunlar gibi adlarla da anılmıştır fakat genel olarak tercih edilen terimler dijital oyun ve video oyunu ifadeleridir. Bu oyunlar bilgisayar, atari, konsol gibi araçlarla oynanmaktadır; buna bağlı olarak da bilgisayar oyunu, konsol oyunu gibi oynandıkları cihaz veya aksiyon, strateji gibi içeriklerinden hareketle sınıflandırılmıştır. Dijital oyunlar/video oyunları 1960’lardan bu yana dünyada, 1980’lerden bu yana da Türkiye’de gelişmiştir ve özellikle 2000’li yılların başlarından itibaren akademik çalışmalara konu olmuştur. Birçok alandan hareketle dijital oyunlara yönelik çalışmalar yapılmış ve disiplinler arası bir dijital oyun çalışmaları tarihi oluşmuş, bu oyunların çalışılmasına yönelik olarak kuramlar çerçevesi yaratılmıştır. Bu çerçevede psikoloji, eğitim bilimleri, medya araştırmaları gibi alanlarla birlikte en temel tartışmalar ludoloji, narratoloji ve antropoloji etrafında gelişmiştir. Bir tarafta oyunları bir tür anlatı olarak görüp oyunları anlatı biçimciliği bakış açısıyla inceleyen narratoloji bakış açısı vardır. Diğer tarafta ise oyunları oyun olarak ele alıp oyun biçimciliği kavramını ortaya atan ve oyunların ayrı ve oyunlara özel bir disiplin tarafından incelenmesi gerektiğini savunan ludoloji bakış açısı vardır. Ayrıca oyunların disiplinler arası incelenmesinde yer alan ve oyunları bir kültürel mesele olarak ele alan antropolojik yaklaşımlar da mevcuttur. Bu tartışmalar içinde dijital oyunlar/video oyunları dijital olma ve video merkezli olma özellikleriyle teknolojik, oyun olma özellikleriyle de kültüreldirler. Bu sebeple ismi anılan kuramsal yaklaşımlar başta olmak üzere birçok alandan hareketle incelenmiştir. Bu alanlardan biri de halk bilimidir. Bu makalede dijital oyunlara/video oyunlarının halk bilimi bakış açısıyla yönelmenin neden ve nasıl olması gerektiğini ortaya koymak amaçlanmıştır. Makalede ilk olarak dijital oyun/video oyunu kavramının terim, tanım, sınıflandırma ve tarihçesine kısaca yer verilmiştir. Bu kısımda çeşitli araştırmacıların terminoloji, tanımlamalar, tasnifler ve oyunların tarihiyle ilgili verdiği bilgiler bir araya getirilmiştir ve bu bilgiler değerlendirilmiştir. Ardından dijital oyun/video oyunu çalışmalarındaki temel tartışmalar ve öne sürülen belli başlı yöntemler ele alınmıştır. Bu kısımda oyun biçimciliği olarak ifade edebileceğimiz, dijital oyunlar için ayrı bir disiplin olma iddiasındaki ludoloji, dijital oyunlara anlatıbilim bakış açılarıyla yaklaşan narratoloji ve dijital oyunlara kültürel bir öge olarak yaklaşan antropoloji yaklaşımlarıyla ilgili bilgi verilmiştir. Daha sonra halk biliminin dijital dünyada ve internet ortamındaki konumuyla ilgili görüşler ele alınmış ve dijital oyunlara halk bilimi bakış açısıyla yaklaşan belli başlı çalışmalara ve bu çalışmaların öne sürdüğü fikirlere yer verilmiştir. Sonuç olarak da Türk halk bilimcilerin dijital oyunları “neden” ve “nasıl” çalışması gerektiği tartışılmıştır.
Keywords : Dijital kültür, Dijital oyun, video oyunu, halk bilimi, yöntem