Kırgız Destanlarında ve Mecmû’üt-Tevârîh’te Coloy Han

Authors : Raşit ÇÖLOĞLU

Pages : 42-55

View : 14 | Download : 10

Publication Date : 2022-05-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede Manas Destanı’ndaki dikkat çekici karakterlerden Kalmuk beyi Coloy incelenmiştir. İncelemede Coloy hakkında yer alan bilgiler Radloff ve Orozbakov varyantlarının karşılaştırılması yoluyla ele alınmıştır. Buna göre Radloff varyantında Orozbakov varyantına göre Manas’ın düşmanları arasında Coloy’un daha önemli bir konumda olduğu tespit edilmiştir. Coloy’dan bahseden bir diğer destan da Radloff tarafından derlenen Coloy Kan destanıdır. Coloy Kan destanına göre ise Coloy Türk soylu bir kahramandır ve Kalmuk düşmanlarla savaşır. Bu destanda yer alan Coloy ile Manas Destanı’ndaki Coloy arasında eşi Ak Saykal ve oğlu Bolot’un isim benzerlikleri dışında bir paralellik yoktur. Araştırmacılar Coloy Kan destanıyla benzer içerikte birçok Türk anlatısı tespit etmişlerdir. Coloy’a yer veren kaynaklardan bir diğeri de XVI. yüzyılda tamamlanan Mecmû’ü’t-Tevârîh’tir. Bu metinde Kalmukların beyi olarak resmedilen Coloy, Manas’ın en büyük düşmanıdır ve Manas onu uzun uğraşlar sonunda Toktomu Han ve Karakoco gibi beylerin yardımlarıyla öldürmeyi başarır. Bu açıdan Mecmû’ü’t-Tevârîh’te resmedilen Coloy ile Radloff’un derlediği Manas Destanı’ndaki Coloy karakteri güç ve konum olarak benzerlik içindedir.
Keywords : Kırgızlar, Manas Destanı, Radloff, Orozbakov