Şamanistik Köken Bağlamında Aydaş Aşı Geleneği: Uşak Örneği

Authors : Türkan ÇELİK

Pages : 217-235

View : 17 | Download : 9

Publication Date : 2022-11-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Türklerin kadim sağaltma yöntemlerinden biri olan aydaş aşı pişirme geleneği, aydaş olarak nitelendirilen çocuklara yönelik Anadolu’nun bazı yörelerinde halen uygulanmakta ve halk üzerindeki etkisini önemli oranda korumaktadır. Bu geleneğin günümüzde varlığını sürdürdüğü yörelerden biri de Uşak ilidir. Tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış en eski yerleşim yerlerinden biri olan ve halk hekimliğinin yaygın bir şekilde devam ettiği Uşak ilinde aydaş aşı pişirme geleneği ile ilgili henüz kapsamlı bir çalışmanın yapılmadığı tespit edilmiştir. Bu durum, bizi bahsi geçen konu üzerinde çalışmaya itmiştir. Çalışma kapsamında aydaş ve aydaşık kavramları, aydaşıklığın bir hastalık olarak ortaya çıkış nedeni ve aydaş aşı geleneğinin kökeni ile Uşak’taki mahiyeti üzerinde durulacak; aydaş aşının muhtemel şamanistik temeli, kültlerle bağlantısı, bir geçiş ritüeli olarak kabul edilip edilemeyeceği sorgulanacaktır. Çalışmanın amacı; Orta Asya Türk kültürünün bazı şamanistik unsurlarının günümüzde Anadolu`nun pek çok yöresinde görülen halk hekimliği pratiklerinden biri olan aydaş aşı geleneği ile bağının Uşak ili örnekleminde anlaşılmaya çalışılmasıdır.
Keywords : Aydaş, aydaş aşı geleneği, Şamanizm, Uşak