PARA KRİZLERİNİN YAPAY ZEKA YÖNTEMLERİ İLE TAHMİNİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Authors : Hasan SÖYLER, Oktay KIZILKAYA

Pages : 649-666

Doi:10.18092/ulikidince.347202

View : 21 | Download : 11

Publication Date : 2018-01-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Finansal krizler, yaşandıkları ülkelerde son derece yüksek maliyetlere neden olabilmektedir. Ek olarak bu krizler genellikle, çeşitli kanallar üzerinden yayılarak diğer ülkelerin kriz konusundaki kırılganlığını artırmaktadır. Finansal krizlerin önceden tahmin edilebilmesi de ekonomide ortaya çıkardığı sorunların ve yüklediği maliyetlerin azaltılmasında önemli bir rol oynamaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de yaşanan para krizlerinin öngörülebilirliğini yapay zeka yöntemlerinden Yapay Sinir Ağları insert ignore into journalissuearticles values(YSA); ve Adaptif Ağ Tabanlı Bulanık Çıkarım Sistemi insert ignore into journalissuearticles values(ANFIS); yöntemlerini kullanarak araştırmak ve Türkiye’de yaşanan para krizlerini etkileyen değişkenleri belirlemektir. Çalışma sonucunda, Türkiye için para krizi tahmininde kullanılan YSA yönteminin oldukça iyi sonuçlar verdiği gözlemlenmiştir. En iyi performansa sahip YSA modelinin sonuçları dikkate alınarak bağımsız değişkenlerin ağırlıklı değerleri incelendiğinde ise Türkiye’de meydana gelen para krizlerini en fazla etkileyen üç değişkenin sırasıyla reel efektif döviz kuru insert ignore into journalissuearticles values(REDK);, mevduat faiz oranları insert ignore into journalissuearticles values(MFAIZ); ve ihracat birim değeri insert ignore into journalissuearticles values(XUV); değişkenleri olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen sonuçlar YSA yönteminin para krizleri tahmininde oldukça başarılı olduğunu göstermektedir.
Keywords : Yapay Sinir Ağları YSA, Adaptif Ağ Tabanlı Bulanık Çıkarım Sistemi ANFIS, Finansal Krizler, Para Krizleri