MOSKOVA’DAN KUYBİŞEV’E TÜRKİYE’NİN MUHACİR BÜYÜKELÇİLİĞİ VE TÜRKİYE-SSCB İLİŞKİLERİ (1941-1943)

Authors : Melih Duman

Pages : 281-296

Doi:10.18092/ulikidince.1528342

View : 39 | Download : 67

Publication Date : 2024-10-31

Article Type : Research Paper

Abstract :500 yılı geride bırakan Türk-Rus ilişkilerinde en önemli dönüm noktalarından birisi II. Dünya Savaşı’dır. Savaş sonrasında yeni bir döneme giren iki ülke ilişkileri, etkisi bugüne kadar devam eden küresel ve bölgesel bir değişim geçirmiştir. İkili ilişkilerinin oldukça kritik bu evresinde Almanya’nın SSCB’ye saldırması ile Türk diplomasi tarihi açısından da oldukça önemli bir an yaşanmış, Moskova kuşatması nedeniyle Moskova Büyükelçiliği daha güvenli addedilen Kuybişev’e taşınmıştır. Çalışma bu kapsamda Moskova’dan Kuybişev’e taşınan Türkiye Büyükelçiliğinin 1941-1943 yılları arasındaki faaliyetlerini değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Çalışma yakın tarihimizin en önemli dönüm noktalarından olan Moskova kuşatması sırasında Türkiye’nin hassas büyükelçiliği olan Kuybişev Büyükelçiliğini ve bu dönemdeki Türk-Sovyet ilişkilerini ortaya koymaktadır. Kuybişev Büyükelçiliği dönemi yalnızca iki ülke ilişkilerini değil aynı zamanda büyükelçilik personelinin yaşadığı zorlukları da ele almaktadır. Türk diplomasi tarihinin ancak genel hatlarının bilindiği, detaylarının fazla bilinmediği göz önünde tutulduğunda, Moskova/Kuybişev dönemlerinde Büyükelçilerin gönderdiği raporlar, Türk-Rus ilişkileri için oldukça detaylı birtakım bilgilere sahip olmamızı mümkün kılmıştır. Çalışma II. Dünya Savaşı’nın en kritik dönemine tanıklık eden büyükelçilik raporları doğrultusunda Sovyet Rusya’da diplomatik ve gündelik yaşama dair önemli veriler sunmakta ve Türk-Rus ilişkileri için oldukça önemli bir dönemi ele alarak Türk-Sovyet ilişkilerinin nasıl bir dönüşüm yaşadığını ortaya koymaktadır. Çalışma, belgesel kaynak tarama metoduyla elde edilen, Dışişleri Bakanlığı Arşivi ve diğer kaynaklar doğrultusunda değerlendirilmiştir.
Keywords : Türk Dış Politikası, Türkiye, SSCB, Kuybişev, Moskova