Dördüncü Nesil Savaş Konsepti Üzerinden Savaş Alanında Yaşanan Değişimi Anlamak: Suriye Örneği, 2011–2022

Authors : Sertaç Canalp KORKMAZ

Pages : 35-45

Doi:10.5152/JIRS.2023.23009

View : 36 | Download : 22

Publication Date : 2023-06-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Uluslararası ilişkiler disiplininin önemli başlıklarından olan savaş, dinamik bir konu olarak dikkat çekmeye devam etmektedir. Savaş çok uzun yıllardır engellenmeye çalışılsa da karakterinde yaşanan değişimle birlikte varlığını sürdürmektedir. Savaşın karakterinde meydana gelen değişim, 2011 yılından beri devam etmekte olan Suriye’deki savaşta kendisini açıkça göstermiştir. William Lind ve arkadaşları tarafından geliştirilen Dördüncü Nesil Savaş konsepti özellikle savaşın karakterinde yaşanan değişimin anlaşılmasında önemli bir yaklaşım olmaktadır. Bu teori üzerinden Suriye’deki savaş alanı ele alındığında savaş alanında yaşanan pek çok değişim öne çıkmaktadır. Savaş bir yanda mekânsal olarak hem kırsal hem de meskûn mahallerde devam ederken, diğer yandan da devlet dışı silahlı aktörler tarafından propagandanın internet ortamına taşınması savaşın mekânsal genişlemesi açısından kayda değer bir örnek teşkil etmektedir. Ayrıca, aktör düzeyinde yaşanan çeşitlik açısından Suriye’deki savaş alanı önemli bir vaka olarak öne çıkmıştır. Savaşan taraflar arasında bir yanda rejim güçleri ve Rusya gibi konvansiyonel güçler yer alırken, diğer tarafta PYD/YPG, DEAŞ, Hizbullah, HTŞ gibi terör örgütlerinin yanı sıra özel askeri şirketlerin ve yabancı terörist savaşçıların da yer aldığı görülmüştür. Yaşanan değişimi anlamak açısından diğer önemli bir gelişme ise devlet tekelindeki en modern teknolojiler ile devlet dışı silahlı aktörlerin kendi imkânlarıyla sivil piyasalardan tedarik ederek geliştirdiği silahların savaş alanında yaratmış olduğu asimetrik dengedir. Öte yandan savaşın mekânsal genişlemesinin bir sonucu olarak dost-düşman ve sivil-asker ayrımının ortadan kalkmış olması ise sivil kaybının yüksek düzeyde yaşanmasına yol açmıştır. Yapılan bu çalışma yukarıda bahsedilen noktalar dikkate alınarak Dördüncü Nesil Savaş konsepti üzerinden Suriye\`yi ele almaktadır.
Keywords : Dördüncü Nesil Savaş, Devlet Dışı Silahlı Aktör, Suriye, Savaş