Osmanlı’da Kadın Entelektüeller: Halide Edip Adıvar ve Sırpuhi Düsap Örneği

Authors : Yıldız DEVECİ BOZKUŞ

Pages : 104-122

Doi:10.35235/uicd.668102

View : 27 | Download : 11

Publication Date : 2020-06-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde biri Ermeni diğeri Türk toplumu içerisinde öne çıkmış birer kadın yazar olan Sırpuhi Düsap ile Halide Edip Adıvar’ın hayatı ve eserleri incelenecektir. Her iki yazarın, gerek içinde bulunduğu toplumsal yapı gerekse de işledikleri temalar nedeniyle birbiriyle ortak yönleri olduğu anlaşılmaktadır. Bu açıdan çalışmada, gerek Düsap gerekse Adıvar’ın özel hayatı, aldıkları eğitimler, karakter yapıları ve kadın sorunlarına bakış açıları incelenerek her iki yazarın içinde bulundukları dönem itibariyle nasıl diğer kadınlardan farklı bir noktada durdukları ve kendi dönemlerinde kendi toplumları üzerindeki etkilerine yer verilecektir. Düsap, Ermeni Edebiyatı ve Ermeni kadın yazarları arasında önemli bir yere sahiptir. Benzer şekilde Adıvar’ın da gerek Milli Mücadele döneminde gerekse de öncesinde toplumun farklı kesimleriyle iç içe olduğu ve kadınların eğitimi konusuyla yakından ilgilenen bir yazar olduğu bilinmektedir. Her ne kadar Adıvar eserlerinde, Düsap’tan farklı olarak Milli Mücadele konusuna daha fazla yer vermiş olsa da, bu eserlerin içeriğine bakıldığında genel oalrak kadınların verdikleri mücadeleler ve Milli Mücadele yıllarındaki sorunların eserlerinin temalarında önemli bir yeri olduğu görülmektedir. Bu açıdan Adıvar’ın eserlerinde Milli Mücadele yıllarında çeşitli zulüm ve işkencelere maruz kalmış kadınlar ile hayatını ülkesinin kurtuluşuna adamış kadınlar ön plandadır. Düsap’ın eserlerinde ise kadının ikinci sınıf insan muamelesi görmesi konusundaki toplumsal duyarsızlıklara yönelik eleştiriler ön planda olmuştur.
Keywords : Halide Edip Adıvar, Sırpuhi Düsap, Kadın, Ermeni, Osmanlı