The Practise of Capability Approach in Child Marriages: The Case of Turkey

Authors : Gülşah Selin TÜMKAYA

Pages : 272-283

Doi:10.35235/uicd.1123436

View : 17 | Download : 11

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Review Paper

Abstract :Özgürlüklerin kısıtlanması tüm dünyada olduğu gibi, Türkiye’de de önemli bir insani gelişim sorunu olarak ortaya çıkmaktadır. Bu sorun, özellikle, kızların birey olarak gelişmesinde önemli olan eğitim, sağlık ve gelir gibi temel ‘yapabilirliklerin’ elde edilememesi durumunda, diğer yapabilirliklere ulaşımda da engelleyici olmakta ve kalkınma girdilerinin kızlar tarafından etkin kullanılamamasına yol açmaktadır. Buradan yola çıkarak bu çalışmada durumun gerek Türkiye, gerekse dünya açısından önemi nedeniyle çocuk evliliği sorunu yapabilirlik yaklaşımı bağlamında ele alınmıştır. Çalışmada, cocuk evliliği olayından hareketle, bu sorunun nedenleri ve sonuçları üzerinde durulmuştur. Ayrıca Nussbaum’un yapabilirlik yaklaşımı çerçevesinde geleneksel olarak cinsiyetçi toplumlarda, kadının yapabilirliklerinin erkeğe göre değersiz ve sınırlı olarak görüldüğüne dikkat çekilmiştir. Dolayısıyla bu durum toplumsal cinsiyet eşitsizliğine neden olabilmektedir. Yetenek yaklaşımı, bir toplumdaki adaletin, insanların değer vermek için sebepleri olan şeyi başarma yeteneklerine dayalı olarak değerlendirilmesi gerektiğini öne süren farklı bir çerçeve sunar. Perspektife dayalı olarak, bir bireyin refahını analiz etmenin bir kaynak olarak sahip olduklarıyla sınırlı kalmaması gerektiğini, kaynaklar yalnızca amaçlara ulaşmak için araçlar veya değerli oldukları için bu kaynakla neler yapabileceği ve bu kaynakla ne olabileceği ile sınırlı olması gerektiğini önermektedir. Bu çalışmada, yapabilirlik yaklaşımı bağlamında çocuk gelinlerle yapılan görüşmeler aracılığıyla toplumsal cinsiyet eşitsizliği vurgulanmaya çalışılmıştır. Son olarak çocuk evlilikler sorunu ile ilgili yapabilirlik yaklaşımının nasıl uygulanabileceği üzerinde durulmuş ve öneriler sunulmuştur.
Keywords : Yapabilirlik Yaklaşımı, Çocuk Evlilikleri, Cinsiyet Eşitsizliği