Jean Lurçat ve Tapestry Dokumalar Üzerindeki Etkisi

Authors : Özlem ERZURUMLU JORAYEV, Lutfü KAPLANOĞLU

Pages : 173-198

View : 44 | Download : 43

Publication Date : 2023-06-20

Article Type : Review Paper

Abstract :İnsanların örtünme ve korunma gereksinimiyle geliştirdikleri dokumacılık, tarihte uygulandığı dönemin sosyal ve kültürel değerlerini barındıran belge niteliğindedir. Yaşanılan çevreden yapılan gözlemler ve esinlenmeler dokumacıları, estetik ve güzellik arayışına yöneltmiş, uygulamalar renk ve desenle bezenmiş, yaşanılan dönemi yansıtan resimsel anlatımlar geliştirilmiştir. Tapestry, dokuma resim, duvar halısı, goblen gibi isimlerle anılan resimsel dokumaların en eski örneklerinin Mısır’da dokunduğu bilinmektedir. Yüzyıllardır devam eden bu gelenekte Orta Çağda, mitolojik ve dini sahneler, savaş ve av betimlemeleri gibi konular dönemin ünlü ressamları tarafından çalışılmış ve atölyelerde klasik tapestry dokumalar olarak uygulanmıştır. Endüstri devrimiyle el sanatlarına verilen önemin azalması, tapestrylere olan talebi de azaltmış, sanat ve zanaat birlikteliğini destekleyen “Arts and Crafts” hareketi ile konu tekrar önem kazanmıştır. Almanya’da Bahaus okullarında, el sanatları ve endüstri işbirliği ile gerçekleştirilen tasarımların desteklenmesi, sanatçı zanaatkârların yetiştirilmesini sağlamıştır. Tapestry dokumalarının yeniden önemsenmesi ise Jean Lurçat’ın başlattığı hareket ile klasik tapestry algısının dışına çıkan ve çağdaş sanat içinde yer alan tapestry eserlerin uygulanmasına ortam sağlamıştır. Kozmos, Doğa, canlılar Lurçat tarafından en çok işlenen konular olmuş, ayrıntılı ve güçlü vurgular taşıyan çalışmaları zaman içinde sanatçının imzasını oluşturmuştur. İllüstrasyon ve litografi çalışmaları, mücevher, mozaik ve seramik eserleri, dekor tasarımları, şiirlerinin yanı sıra tapestry üzerine yazılmış kitapları olan çok yönlü sanatçı, tapestrylerin çağdaş form kazanmasında en önemli isimlerden biridir. Özgün tarzı, yeteneği ve oluşturup geliştirdiği çok renkli üslubu ile dikkat çeken sanatçının eserleri birçok ulusal ve uluslararası galeri ve müzede sergilenmiştir. Lurçat’ın açtığı kapı, günümüz tapestry sanatını tetiklemiş, üç boyutlu tekstil heykellerin uygulanmasına uzanan yolu başlatmıştır. Tapestry Sanatındaki bu değişimler günümüz sanatçılarının bir kısmının ifade biçimi olarak kullandığı Lif Sanatı kavramını doğurmuştur. Yapılan bu çalışmada izlenilen yöntem; tapestry tarihine kısaca yer verilmesi, Jean Lurçat’ın sanatsal yaklaşımının, getirdiği yeniliklerin, literatür kayıtlarından ve uygulamalar üzerinden irdelenmesidir. Makale kapsamında, Jean Lurçat’ın tapestry dokumalar üzerindeki etkisine odaklanılmıştır.
Keywords : Jean Lurçat, Tapestry, Goblen, Dokuma Resim