Şeybânî’ye Atfedilen Kitâbü’l-Kesb: Fakirlik, Fazlalık ve Servetin Dolaşımı

Authors : Mustafa Kahya

Pages : 116-142

Doi:10.25272/ijisef.482878

View : 11 | Download : 18

Publication Date : 2019-03-31

Article Type : Other Papers

Abstract :Erken dönem İslâm dünyasındaki zühd ve sermaye birikimi ile ilgili modern tartışmalar Şeybânî’ye atfedilen Kitâbü’l-Kesb’den bahsetmektedir. Bu kitap aslında kolektif bir Hanefî eseridir, içeriğinin büyük kısmı Serahsî’de izlenebilir. Bununla birlikte eser, Şeybânî’ye isnat edilebilecek söz veya doktrinlerin özünü ihtiva etmektedir. Sonraki Hanefîlerin aksine, Şeybânî Kesb’de radikal zahidlere karşı herhangi bir karşıtlık göstermemektedir. Aslında o, kazançtan ve kazanmaktan daha fazla fakirlik ve bağış hakkında söz ediyor görünmektedir. Şeybânî’nin doktrinlerinden ortaya çıkan “fakirlik ekonomisi”, ilm-i tedbîr-i menzil veya “ekonomi” geleneğine dair erken İslâm düşüncesi ile açık bir şekilde ters düşmektedir, her ne kadar bunlardan ikisi de “fakirlik ekonomisi” ve “tedbir” Kesb’de geçiyor olsa da. Makale, Kesb’de ismi zikredilen tek muhalif grup olan Kerrâmiyye’ye ve onların “kazanmayı haram kabul eden” anlayışlarına insert ignore into journalissuearticles values(tahrîm el-mekâsib); dair bir tartışma ile sonuçlanmaktadır.
Keywords : fakirlik, müslümanlar, kuran, ilmî eserler, ticaret, burjuvazi, İslam, servet, dinî uygulamalar, yemek israfı