SULTAN II. MAHMÛD’UN DOĞUMU VESİLESİYLE HAZIRLANAN BİR VİLÂDİYYE MECMUASI

Authors : Ceyda Çelebi

Pages : 25-40

Doi:10.56387/ahbvedebiyat.1465713

View : 46 | Download : 44

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :XVII. asırdan sonra klasik Türk edebiyatında görülmeye başlanan ve milli bir edebî tür olan sûrnâmeler; evlilik, sünnet, bed-i besmele ve doğum gibi sebeplerle düzenlenen şenlik, ziyafet ve düğünleri konu edinen müstakil eserlerdir. Vilâdet-i hümâyun konulu sûrnâmelere ise vilâdetnâme denmektedir. Sûriyye kasideleri ve sûriyye tarihleri ise aynı konularda yazılmalarına rağmen divanlarda münferit halde bulunan manzumelerdir. Vilâdetnâmelerle aynı konuda kaleme alınan sûriyye kasideleri ve sûriyye tarihlerine ise vilâdiyye adı verilmiştir. Vilâdiyyelerde odak noktası padişah olup muhteva, nazım şeklinden bağımsız bir biçimde övgüye dayalıdır. Son beyitler ise ebcedle düşürülen tarihleri içermektedir. Bu makalede, Sultan I. Abdülhamid’in (ö. 11 Receb 1203 /7 Nisan 1789) 20 Temmuz 1785 (13 Ramazan 1199) tarihinde dünyaya gelen oğlu Şehzade Mahmud’un (II. Mahmud) doğumu sebebi ile çeşitli şairler tarafından kaleme alınmış vilâdiyyeleri içeren bir şiir mecmuası ele alınmıştır. Öncelikle, mecmuanın şekil özelliklerine dair bir inceleme yapılmıştır. Devamında ise eserin muhteva özellikleri incelenmiştir. Ardından, mecmuada manzumeleri bulunan sekiz şairin mahlası alfabetik olarak sıralanmıştır. Daha sonra, sıralanan bu şairler çeşitli kaynaklarda taranarak incelemeye tabi tutulmuştur. Son olarak çeviri yazı oluşturulurken takip edilen yöntemden kısaca bahsedildikten sonra eserin İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi Türkçe Yazmaları bölümünde Vilâdet-i Mahmûd-ı Sânî adıyla kaydedilmiş olan ve tespit edebildiğimiz tek nüshasının çeviri yazısı dikkatlere sunulmuştur. Yazma eserin tıpkıbasımı ise yazımızın sonuna eklenmiştir.
Keywords : Vilâdet, I Abdülhamit, II Mahmud, Mecmua, Sûriyye, Vilâdiyye