BEYLERBEYİ TÜRBESİ

Authors : Sibel YILDIZ KISACIK

Pages : 85-94

Doi:10.26899/inciss.229

View : 18 | Download : 16

Publication Date : 2019-05-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Tarihi verilere göre, Türkler Niğde’ye 1190 yılından önce yerleşmiş olmalılar. II. Kılıçarslan Niğde’yi, 1191 yılında oğlu Melik Aslan Şah’a bırakmıştır. Bu dönemden itibaren Niğde ve çevresinde Türk -İslam kültürü, maddi ve manevi dokuda oluşmaya başlamıştır. Kubbeti Süleybiye’den sonra ilk örneklerini Türklerde gördüğümüz türbe inşası geleneği, Anadolu Selçuklularınca Niğde’de devam ettirilmiştir. Albert Gabriel ve İBB Istanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığında bulunan, Niğde ve çevresine ait tarihi fotoğraflar ile Niğde Akpınar dergisinden varlığını öğrendiğimiz Beylerbeyi Türbesi, 1931 yılında yıkılmış, günümüze ulaşamamıştır. Araştırmanın konusu olan Türbe, Niğde Merkez Yenice Mahallesi, Hüdavent Hatun Sokak’da bulunan Hüdavent Hatun Türbesi ile Gündoğdu Türbesi’nin Ahi Eyyub-Bevvap Türbesi arasında arka bölümde yer almaktadır. Arşiv görüntülerden elde edilen bilgilere göre Beylerbeyi ve diğer iki türbe bir duvarla arkadan sınırlandırlmıştır. Beylerbeyi, Hüdavent Hatun Türbesi ve Göndoğdu türbesi ile birlikte Niğde’nin eski mezarlık alanında bulunmaktadır. Yapıya ait günümüze ulaşan herhengi bir kalıntı yoktur. Ancak elde edilen fotoğraflardan yapının, dikdörtgen formlu, tonoz örtülü olduğu görülmektedir. Türbe, mezarlık alana bakan cephesinde yani ana cephesinde çift kemerli açıklıkla eyvanlı türbe mimarisini çağrıştırmaktadır. Sivri kemerler ortada köşeleri pahlanmış bir taşıyıcıya, iki kenarda ise sütuncelere oturmaktadır. Aynı zamanda dekoratif bir düzenleme oluşturan bu çift açıklık, büyük bir sivri kemerle sınırlandırılmıştır. Büyük kemer ile çift açıklı kemer arasında kalan duvarın ortasında; sivri kemerli, derin olmayan bir nişin içinde kitabesi bulunmakadır. Yapı, Niğde ve çevresinde, geleneksel mimaride yaygın olarak kullanılan sarı trakit taşından inşa edilmiştir. Beylerbeyi Türbesinin eski bir mezarlık alanı olan bölgede yer alması ve iki önemli Türbe’nin yakınında olması araştırma konusu olarak seçilmesinde etkili olmuştur. Araştırmada; tarihi belgeler ve görsel arşivlerden yararlanılarak, Beylerbeyi’nin kimliği, yaşadığı dönemin sosyo-kültürel ve siyasi ortamı ile türbenin mimari özellikleri saptanmaya çalışılmıştır.
Keywords : Türbe, Niğde, Anadolu Selçuklu Devleti