Ferrorezonans Modellemesi ile Kaotik Durum Davranışının Analizi ve Gerilim İyileştirme

Authors : Mehmet Taciddin AKÇAY, Aysel ERSOY

Pages : 714-721

Doi:10.29137/umagd.1255685

View : 49 | Download : 75

Publication Date : 2023-07-14

Article Type : Research Paper

Abstract :Transformatör sistemlerinde kısa devreler, yanmalar, patlamalar, çeşitli arızalar, tehlikeli olaylar ve ekipman kayıpları gibi bir çok istenmeyen riskli durumlar meydana gelebilmektedir. Bu tip arızalar dış kaynaklı hususlardan dolayı oluşabilirken bazı durumlarda ise devreye bağlı elektriksel yükün karakteristiğinden kaynaklanabilmektedir. Yük karakteristiğinden kaynaklı arızaların en önemli nedenlerinden biri de transformatör sistemlerinde gerçekleşen Ferrorezonans olayıdır. Ferrorezonans lineer olmayan rezonans olarak tanımlanmakta olup sistem için kritik seviyede tehlike oluşturabilmektedir. Bu çalışmada elektrik güç sistemlerinde kaos teorisi anlatılarak ferrorezonans devresi üzerinden uygulama yapılmıştır. Ferrorezonans devresinin analizi yapılarak matematiksel modeli verilmiştir. Nonlineer devre elmanları kullanılırken ilgili eşdeğer devre üzerinden sistem incelenmiştir. Nonlineer dinamik sisteme ait verilen matematiksel model ile ferrorezonans durumundaki koşulların ve gerilim kaynağının etkisi gösterilmiştir. Transformatör kayıplarının neden olduğu ferrorezonans durum davranışları incelenerek farklı durumlara ait benzetimler yapılmıştır. Bu durumlar normal durum, temel frekans ferrorezonans durumu, altharmonik ferrorezonans durumu ve kaotik durum ferrorezonans durumlarını içermektedir. Çalışmanın sonunda kaotik duruma ait yük tarafında meydana gelen gerilim osilasyonun düzeltilmesi için gerilim iyileştirici uygulaması yapılmıştır.
Keywords : ferrorezonans, harmonik, kaos, kayıp, nonlineer