Onarıcı Adalet Yaklaşımı Kapsamında Apartheid Rejimi İle Hesaplaşma; Güney Afrika Hakikat Ve Uzlaşma Komisyonu Deneyimi

Authors : İlyas Özcan

Pages : 78-95

Doi:10.25272/icps.1509762

View : 52 | Download : 67

Publication Date : 2024-08-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Geçmişte insanlığa karşı işlenen suçlar ile hesaplaşma adı altında ‘hesap sorma’ veya ‘hesap verme’ çabası ön plana çıkmaktadır. Hesaplaşma süreçlerini mutlaka ve her zaman ‘cezalandırma’ biçiminde değerlendirmek doğru olmamakla beraber bu durum pratikte de mümkün değildir. Cezalandırmanın mümkün olmayacağı durumlarda, mağduriyetlerin giderilmesi adına ‘onarıcı adalet’ kavramı ön plana çıkmakta ve bu soruna cevap olmaya çalışmaktadır. Onarıcı adalet yaklaşımının en bilinen örneklerinden biri Apartheid rejimi sonrası Güney Afrika\'da mağdur ve faillerin yüz yüze geldikleri Güney Afrika Hakikat ve Uzlaşma Komisyonu çalışmalarıdır. Buradaki temel motivasyon, yaşanan tüm acılara ve hak ihlallerine rağmen toplum olarak ortak bir geleceğin nasıl inşa edileceğine yönelik cevap bulmaktır. Bu çalışmada, Apartheid rejimi ile hesaplaşma süreci onarıcı adalet yaklaşımı üzerinden değerlendirilmiş ve geçmişle herhangi bir şekilde intikam hissi güdülmeden yüzleşme çerçevesinde yürütülen faaliyetler analiz edilmiştir. Güney Afrika Hakikat ve Uzlaşma Komisyonu’nun yetki alanları, faaliyetleri ve hazırladığı nihai rapor kapsamında ortaya koyduğu bulgular incelenmiş ve tüm bu süreç onarıcı adalet yaklaşımı ile açıklanmaya çalışılmıştır.
Keywords : Geçiş dönemi adaleti, Geçmişle Hesaplaşma, Onarıcı Adalet, Hakikat Komisyonu, Apartheid