Filoloji Çalışmalarında Gastronominin İzleri: Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi Metinlerinde Yeme İçme

Authors : Zeliha TUĞUZ

Pages : 294-304

Doi:10.38015/sbyy.946849

View : 16 | Download : 8

Publication Date : 2021-06-30

Article Type : Review Paper

Abstract :İnsanın en temel ihtiyacı olan yeme içmeyi merkez alan gastronomi; kısaca mutfak gelenek ve göreneklerini içerecek biçimde yiyecek hazırlama, sunma ve yemenin bilimidir. Özellikle son yıllarda büyük ilgi gören gastronomi; kimya, fizik, biyoloji, psikoloji, sosyoloji, tarih, filoloji, antropoloji, ekonomi, pazarlama, yönetim, işletmecilik gibi fen ve sosyal bilimlerden yararlanan geniş kapsamlı bir disiplindir. Evrensel bir bakış açısına sahip ancak ulusal kaynaklardan, köklerden beslenen gastronominin yiyecek üretimi, yiyeceklerin üretildiği araçlar, yiyeceklerin depolanması, taşınması, işlenmesi pişirilmesi, yemeklerin usulü, lezzeti, yemekler hazırlanırken kullanılan özel eşyalar, yiyeceklerin kimyası, sindirimi, fizyolojik etkileri, yiyeceklerin toplumdaki gücü ifade etmesi ve statüyü belirlemesi, yiyeceklerin dini, sosyal, toplumsal ve kültürel yönü, yiyeceklerin halk hekimliğiyle, büyücülükle ve törenlerle olan ilişkisi gibi konularına katkı sağlayacak verileri Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi metinlerinde tespit etmek mümkündür. Araştırmanın örneklemi olarak seçilen Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi metinleri, 1521-1699 yılları arasında, Karadeniz’in kuzeyinde, Ermeni harfleri kullanılarak din, tarih, hukuk, edebiyat, dil, kimya gibi birçok farklı konuda Kıpçak Türkçesi ile yazılmış yaklaşık 30 bin sayfadan oluşan metinleri kapsamaktadır. Yöntem olarak tarama modeli kullanılan çalışmada Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi metinleri incelenmiş; gastronomi ile ilgili bulgular, yorum ve tartışmada paylaşılmıştır. Toplumların dünya görüşleri, hayat felsefeleri, dini normları, sosyal kaideleri yeme içme alışkanlıkları üzerinden takip edilebildiğinden Türk toplumunun yeme içme yaşantılarını ve bu yaşantıların değişim ve gelişimini ortaya koyan çalışmalar gastronomi ile ilgili yapılan ve yapılacak çalışmalara güç katacaktır.
Keywords : Ermeni harfli Kıpçak Türkçesi metinlerinde yeme içme, Ermeni harfli Kıpçak Türkçesi, filoloji gastronomi ilişkisi