Polat Yöresi Gelin Türkülerinde Toplumsal Cinsiyete Dair İzler

Authors : Fatih Furkan ALPDOĞAN, Fatih SOLMAZ

Pages : 797-812

Doi:10.47994/usbad.1143093

View : 15 | Download : 6

Publication Date : 2022-12-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Toplumsal cinsiyet, kültürel kodlardan, değerlerden, inançlardan beslenir. Her kültür kendine özgü toplumsal cinsiyet stereotypleri geliştirmiştir. Bu durum ise bütün toplumlarda kadına ve erkeğe yönelik hazır ve basmakalıp yargıların gelişmesine sebep olmuştur. Toplumsal hayatta kadına erkek gözünden bakmak ataerkil toplumlardaki cinsiyet olgusunun anlaşılması açısından önem arz etmektedir. Türk toplumunun tarihsel serüveni göz önüne alındığında kadının erkekten ayrı ya da müstakil bir konuma hapsedildiği gibi bir yargıda bulunmak oldukça yanlıştır. Türklerin tarih sahnesine çıktığı günden bu yana kadınlar, erkeklerden sosyal rol boyutuyla farklılaşsa dahi kadınların yönetimsel ve idari işlerde sorumluluk üstlendiği görülür. İslamiyet’in kabulüyle beraber ise Arap ve Fars kültüründeki ögeler İslam inancının kendisi gibi lanse ettirildiği için kadına yönelik algı belirli yönleriyle yozlaşmış bu durum ise sözlü ve yazılı kültürde kendine yer bulmuştur. Bu çalışmada iki ağıt türkü üzerinden toplumun sosyolojisi ve toplumsal cinsiyet algısı irdelenecektir. Türk töresinde ve toplumsal hayatında ön planda olan kadının farklı kültürlerin etkisi nihayetinde nasıl ve ne şekilde değiştiği örneklem üzerinden gösterilmeye, irdelenmeye çalışılacaktır. Örnek olarak seçilen her iki türkü de eril tahakkümün kadın üzerinde ki yaptırımı ve izleri tespit edilecektir. Toplumsal cinsiyet kuramları açısından da değerlendirilmelerde bulunulup toplumsal normların kadına yüklediği görev ve sorumluluklar örnek seçilen/çözümlenen türküler üzerinden anlatılacaktır. Ayrıca söylemeye bağlı anlatı formlarından biri olan türküler toplumun sosyolojisinin çözümlenmesinde ki önemli bir anlatı olduğu da ortaya konulacaktır.
Keywords : Polat Türküleri, Toplumsal Cinsiyet, Normlar, Kadın, Erkek