Fichte Felsefesinde Akıl Kavramı ve Alman İdealizmi’ne Etkileri

Authors : Arslan TOPAKKAYA, Hatice AYDIN

Pages : 269-289

Doi:10.47994/usbad.1283814

View : 78 | Download : 51

Publication Date : 2023-08-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Fichte felsefesinde akıl kavramını incelemek, Fichte’nin idealist bir dizge ile ilerlediği felsefi yolcuğuna çıkmamızı gerektirir. Çünkü bu yolculukta akıl kavramına yüklenen anlam ile bağlantılı olarak Fichte için akıl kavramına biçilen rolde netlik kazanacaktır. Öyleki felsefe tarihi boyunca, felsefenin ilk ilkesinin ne olacağına cevap ararken zihinde yer alan tasarımdan hareketle açıklama girişimi, idealizmin tarihsel gelişiminde geri dönüşü zorunlu kılmaktadır. Bu geriye dönüşün sonunda karşımıza çıkan isim Kant olacaktır. Fichte felsefesinde akıl kavramını anlayabilmek için Kant felsefesini iyi bilmek gerekir. Çünkü Fichte Kant’ın yarım bıraktığı yerden felsefesini başlatmaktadır. Fichte “Bilim Öğretisi” eseriyle akıl kavramını açıklamaktadır. “Bilim Öğretisi”nde “Ben” felsefesinden bahseder. Fichte için Ben’nin hareketleri aklın hareketleridir. İdealizmi özneye bağlayan Fichte aklı da bu şekilde değerlendirip, aklı sürecin sonunda mutlak akıl olarak ele alır. Bu sebeple Fichte için akıl kavramı zekâdan farklı olarak algıma gücünün üstünde genel ve soyut bir içeriğe sahiptir. Fichte’nin bu düşüncelerini Alman İdealizminin diğer temsilcileri olan Schelling ve Hegel’den bağımsız düşünemeyiz. Çünkü Fichte akıl hakkındaki düşünceleriyle hem Schelling hem de Hegel üzerinde etkiye sebep olmuştur. Bu nedenle Alman idealistleri birbirlerinin düşünceleri ile bağlantılı olarak aklın açılımını bizlere sunarlar.
Keywords : Fichte, Ben, Akıl, İdealizm, Mutlak Akıl