Hemşirelikte kuram ve modele dayalı hasta eğitimi araştırmalarının eğilimleri: Betimsel bir içerik analizi

Authors : Duygu Ceren GÜNGÖR, Yasemin YILDIRIM, Aynur TÜREYEN

Pages : 423-442

View : 37 | Download : 29

Publication Date : 2023-10-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, hemşirelikte kuram ve modele dayalı hasta eğitimi araştırmalarının eğilimlerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma desenlerinden biri olan doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Web Of Science, Pubmed, Science Direct, ERIC, Medline, Proquest ve Ulusal Tez Merkezi veri tabanlarında 1991- 2021 yılları arasında yayınlanmış olan “nursing”, “patient education” ve “theory” anahtar kelimeleri ile ulusal ve uluslararası araştırmalar taranarak, 949 veriye ulaşılmıştır. Veriler Çalışma İnceleme Formu ile toplanmış, 29 araştırma değerlendirmeye alınmış ve içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Hemşirelikte kuram ve modele dayalı hasta eğitimi araştırmalarında sıklıkla %41,4’ü Roy Adaptasyon Modeli’nin ve %6,9’ünde Neuman Sistemler Modeli’nin kullanıldığı saptanmıştır. Yapılan araştırma tek bir modelin kullanıldığı görülmektedir. Araştırmaların en fazla doktora tezi türünde ve 2017-2020 yılları arasında yapıldığı, araştırma deseni olarak daha çok %24,1 randomize kontrollü deneysel desenin kullanıldığı tespit edilmiştir. Örneklem grubunun sıklıkla insert ignore into journalissuearticles values(%17,2); hemodiyaliz hastalarından oluştuğu, örneklem büyüklüğünün ise çoğunlukla 30-156 arası seçildiği görülmüştür. İncelenen tema açısından bakıldığında uyum temasının çoğunlukla temel alındığı belirlenmiştir. Hemşirelikte kuram ve modele dayalı hasta eğitimi araştırma makalelerinin istendik düzeyde olmadığı belirlenmiş olup, bunun arttırılması oldukça önem taşımaktadır. Gelecekte gerçekleştirilmesi planlanan araştırmalarda tema, örneklem grubu ve araştırma deseni seçiminde çalışma bulgularımızın dikkate alınması hemşirelikte kuram ve modele dayalı hasta eğitimi alanında üretilen bilimsel bilginin kalitesini artıracaktır. Bununla birlikte, sınırlı sayıda araştırma olması bu çalışmanın bulgularını doğrulamak için daha ileri çalışmalara ihtiyaç olduğunu göstermektedir. Bu doğrultuda hemşirelikte kuram ve modele dayalı hasta eğitimi araştırmalarının desteklenmesi ve yaygınlaştırılması önerilmektedir.
Keywords : hemşirelik, hasta eğitimi, model, teori, içerik analizi