52 ve 53 Numaralı Şer’iye Sicili Defterlerine Göre Amasya Sancağı’nda İçtimai Yapı

Authors : Yılmaz KARADENİZ

Pages : 49-58

Doi:10.20860/ijoses.1176870

View : 17 | Download : 14

Publication Date : 2022-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Amasya Sancağı, on sekizinci asrın ikinci yarısına gelindiğinde artık şehzadeler tarafından idare edilmemiş, idareci olarak mutasarrıflar tayin edilmişse de bunlar da çoğu kez görev yerlerine gitmemiş, yerlerine mütesellim göndermişlerdir. İdari olarak görülen yetersizlikler halka yansımış, geçici olarak alınan, ancak daha sonra sürekli hale gelen vergiler, taşradaki halkı huzursuz etmiştir. Bundan istifade eden eşkıya taifesi, yanlarına adam bulmada zorlanmamıştır. Amasya Sancağı’nda önce geçici, daha sonra sürekli toplanan avarız ve nüzûl vergileri için belirlenen haneler üzerinden sancağın nüfusu yaklaşık olarak tespit edilmeye çalışılacaktır. Ayrıca sicillerde sıkça geçen Müslim ve gayr-ı Müslim insanların esnaf ve ticaretteki ortaklıkları, içtimai hayatları ve sosyal ilişkileri üzerinde durulacaktır. Farklı dinlere mensup insanların Müslümanlar ile aynı mahallelerde yaşamaları ve dinden dolayı hiç kimsenin kendisini farklı tutmadığı ve karşılıklı hoşgörü içerisinde bütünleştikleri görülecektir. Bu yüzden Amasya Sancağı’nda sosyal tabakalaşmanın olmadığı, şehzadeler tarafından çok sayıda medresenin açılması ve şehrin bir ilim merkezi olması sebebiyle alimler şehri olarak anıldığı, bu kesimin de halk ile iç içe yaşayarak kendilerini ayrı tutmadıkları üzerinde durulacaktır. Sicillere yansıdığı kadarıyla halk arasında bazı ailelerin meslek, görev, fiziki özellik ve alışkanlıklarına göre aldıkları lakaplar verilmeye çalışılacaktır.
Keywords : Amasya Sancağı, İçtimai, Nüfus, Sosyal Tabakalaşma