II. Abdülhamit Döneminde Söke Kazasındaki Geleneksel ve Modern Eğitim Kurumları

Authors : Biray Çakmak, Osman Kara

Pages : 26-48

Doi:10.20860/ijoses.1521515

View : 116 | Download : 75

Publication Date : 2024-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :19. yüzyılda askerî, idarî, iktisadî alanlar yanında eğitim alanında da önemli yenilikler yapıldı. II. Mahmud döneminden itibaren başlayan eğitimde modernleşme süreci Tanzimat döneminde hızlandı. İlki 1847 yılında İstanbul’da açılan erkek rüşdiye mektepleri 1850’li yıllardan itibaren taşrada yaygınlık kazanmaya başladı. 1859 yılında İstanbul’da ilk kız rüşdiye mektebi hizmete girdi. Sıbyan mekteplerini ıslah etmeye yönelik çabalar görülmekle birlikte beklenen sonuçlar alınamadı. Maarif merkez teşkilatında da kurumsal düzenlemeler yapıldı. 1857 yılında modern mekteplerin idaresi için Maarif Nezareti kuruldu. Diğer taraftan geleneksel eğitim kurumlarını oluşturan medreseler varlığını korudu. Süreç içinde gayrimüslimler ile yabancılar da mektepler açtılar. 1 Eylül 1869 tarihinde Maarif-i Umumiye Nizamnamesi yayınlanarak modern eğitim kurumları kapsamlı şekilde düzenlendi. Kazalarda ibtidai ve rüşdiye mektepleri II. Abdülhamid döneminde yaygınlık kazandı. Çalışmada II. Abdülhamid döneminde Aydın sancağının önemli bir kazası olan Söke’de ibtidai ve rüşdiye mekteplerinin açılış süreçleri ve kurumsal yapıları ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Arşiv belgeleri, salnameler, gazeteler ve literatür temelinde kazadaki geleneksel ve modern eğitim kurumları birlikte ele alınmış, eğitimin kurumsal yapısı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.
Keywords : Söke kazası, ibtidai, rüşdiye, medrese, kütüphane