KAMU HARCAMALARININ ARTIŞINI AÇIKLAYAN MAKRO VE MİKRO MODELLERE İLİŞKİN BİR DEĞERLENDİRME

Authors : Mustafa DURMUŞ

Pages : 251-299

View : 16 | Download : 11

Publication Date : 2006-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :19.yy’ın sonlarından bu yana, kamu harcamalarının GSYİH içindeki payı artmaktadır. Bu artış, sadece 20. yy’ın son 10 yılında yavaşlama eğilimine girse de pek çok ülkede devam etmektedir. Bu artış sadece kamu harcamalarında niceliksel bir artış olarak görülmemekte, aynı zamanda kamu harcamaları nitelik olarak da çeşitlenmektedir. Meşhur Wagner Kanunu’nun ardından bu artışların nedenlerini açıklamayı hedefleyen çok sayıda makro ve mikro model ortaya atılmıştır. Bu modellerde kamu harcamalarında etkili olan arz ve talep yönlü faktörler esas alınmıştır. Bu modellerin özellikle test edilebilir nitelikte olanları hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde belli dönemler için test edilmiştir. Bu çalışmaların bulguları, hem mikro hem de makro modellerin hiç birinin tek başına kamu harcamalarındaki, bütüncül artış bir yana, tek tek kamu harcaması türlerindeki artışları dahi yeterince açıklamaktan yoksun olduğunu ortaya koymaktadır. Özellikle sosyal seçim teorisi çerçevesinde ortaya atılan mikro modellerin test sonuçları kadar politika önermeleri de ciddi tartışmalara neden olmuştur. Bu çalışmada, bu modeller arz ve talep yönlü faktörler bağlamında tartışılmış ve gelişmekte olan ülkeler perspektifinden değerlendirilmiştir.
Keywords : Reel kamu harcaması, makro mikro modeller, Wagner Kanını, Leviathan Modeli, sosyal seçim teorisi