Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması ve Türkiye’ye Olası Etkileri

Authors : Fatih Saraçoğlu, Meltem Kutlu

Pages : 1-26

Doi:10.26745/ahbvuibfd.1593438

View : 251 | Download : 404

Publication Date : 2025-04-18

Article Type : Research Paper

Abstract :Son dönemlerde dünyanın hızla artan enerji ihtiyacı ağırlıklı olarak fosil kökenli kaynaklardan karşılanmaktadır. Dolayısıyla atmosfere salınan sera gazları ve özellikle karbondioksit dünyanın ortalama sıcaklığını artırarak küresel ısınmaya neden olmaktadır. Çevre ve insan sağlığını tehdit eden küresel ısınmayla mücadelede çeşitli araçlar mevcuttur. Karbon fiyatlandırması bu araçlardan en önemlilerinden biridir. Günümüzde pek çok ülke karbon fiyatlandırma çalışmaları yürütmektedir. Bu kapsamda Avrupa Birliği (AB) ülkeleri de emisyon ticaret sistemi (ETS) ve karbon vergisi uygulamak suretiyle karbon emisyonlarını azaltmayı hedeflemektedir. Ayrıca AB, ETS’nin bir parçası olan sınırda karbon düzenleme mekanizmasına (SKDM) geçişi öngörmektedir. Türkiye’nin AB aday ülke statüsünde bulunması ve mevcut ticaret hacmi dikkate alındığında SKDM’nin özellikle belirli sektörlere etkisi yüksek olacağı tahmin edilmektedir. Bu nedenle çalışmada karbon fiyatlandırması kapsamında AB’nin uygulayacağı SKDM’nin Türkiye’ye olası etkileri incelenmiştir. Bu çalışmada metin/doküman incelemesi yapılmak suretiyle nitel araştırma yöntemleri kullanılmıştır. SKDM’nin Türkiye’nin ihracatını olumsuz yönde etkileyebileceği, toplam maliyetlerin belirlenmesi açısından sorun oluşturabileceği, AB’deki ithalatçıların başka ülkelerden yeni tedarikçilere yönelebileceği, rekabet şansının zayıflayacağı, yükselen maliyetler, rekabet gücünün zayıflaması gibi nedenlerle GSYH, büyüme ve istihdam oranlarında çeşitli kısa vadeli etkiler ortaya çıkabileceği değerlendirilmektedir. Bu nedenle Türkiye’de karbon vergisi ve/veya ETS seçeneklerinden hangisinin uygulanacağı veya her ikisinin beraber uygulanabilirliğinin netleştirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Keywords : Küresel ısınma, dışsallık, emisyon ticaret sistemi, karbon vergisi, sınırda karbon düzenleme mekanizması.