KİLİKYA ERMENİ KRALI I. HETUM’UN MÖNGKE HAN’A YOLCULUĞU

Authors : İlhan ASLAN

Pages : 135-152

View : 25 | Download : 13

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Kilikya Ermeni Krallığı ile Moğollar arasındaki ilişkiler, 1243’teki Kösedağ Savaşı’ndan sonra başlamıştır. Ülkesinin Moğollarca işgal edilmesinden endişeye kapılan Ermeni kralı I. Hetum, bu savaştan kısa bir süre sonra kardeşi Smbat’ı Altın Ordu hanı Batu’nun yanına göndererek ona bağlılığını bildirmiştir. Smbat daha sonra kral tarafından 1246’daki Güyük’ün tahta çıkma merasimine gönderildi. Bu vesileyle Kilikya Ermeni Krallığı bir kez daha Moğollara tabiyetini yinelemiştir. Smbat dört yıl boyunca Moğollar arasında kalmış, 1250’de Kilikya’ya dönmüştür. 1253’te bu kez kral I. Hetum, Batu’nun isteği üzerine o sıralar merkezî Moğol kağanlığının tahtında oturan Möngke Han’ı ziyaret etmek için yola çıkmıştır. İlkin Batu’nun yanına uğrayan kral, Hazar Denizi tarafından Möngke Han’la görüşmek için yolculuğuna devam etmiş ve bu yolculuk boyunca İç Asya’nın etnik tarihi ve ilginç gelenekleriyle tanışma fırsatı yakalamıştır. Söz konusu yolculuğa ilişkin ayrıntılı rapor Ermeni kronik yazarı Kirakos Gandzaketsi’nin kroniğinde bulunmaktadır. Bu makalede, adı geçen Ermeni kronik yazarının Türk-Moğol tarihi bakımından önem taşıyan kralın yolculuğuna dair raporu tarafımızca değerlendirilmiş ve Ermeniceden Türkçeye tenkitli bir çevirisi yapılmıştır.
Keywords : Ermeniler, Moğollar, Türkler, İç Asya