XIX. YÜZYIL İKİNCİ YARISINDA BULGAR EDEBİYATINDA YENİ ARAYIŞLAR

Authors : Emıne INANIR

Pages : 314-329

View : 26 | Download : 9

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :1870-li yılların sonunda olgunluk dönemini yaşayan Bulgar Uyanış Çağı, Bulgarların bağımsızlıklarını kazanmış olmalarından Osmanlı’ya karşı neredeyse tüm olumsuz etkenlerden arınmış, yeni kültürel modeller arayışına girmiştir. Mitolojik model ve mekânlar genelde aydın ve yazarlar tarafından üretilir. Bu dönemde P.R. Slaveykov, L. Karavelov, Z. Stoyanov gibi yazar ve şairlerin yarattığı mitlerin, mitolojileştirilmiş imgelerin XIX. yüzyılda kilise bağımsızlığı mücadelesinden, Panslavizm eğiliminden, 1876 yılı Nisan Ayaklanmasından, Osmanlı-Rus Savaşından insert ignore into journalissuearticles values(1877-1878); ve eğitimdeki yeniliklerden esinlendiği anlaşılmaktadır. Çalışmamızda D. Çintulov, P.R. Slaveykov ve İ. Vazov’un şiirleri, Z. Stoyanov’un Bulgar Ayaklanmaları Üzerine Notlar insert ignore into journalissuearticles values(Zapiski po bılgarskite vastaniya);, Sv. Milarov’un İstanbul Zindanlarından Bir Hatıra insert ignore into journalissuearticles values(Spomeni ot Tsarigradskite tımnitsi); adlı eserler incelenmeye alınmıştır. Belirtilen metinler ayaklanma, savaş dönemi ve hemen sonrası ‘zapiski’insert ignore into journalissuearticles values(notlar, anı yazıları); türü ya da devlet ‘historiyografi’si insert ignore into journalissuearticles values(tarih yazıcılığı); olarak ortaya çıkar. Notlarda insert ignore into journalissuearticles values(‘zapiski’); irdelenen konular geçmiş olaylarla, tarihle ilintili, zafer-yenilgi, sevinç-hüzün, kahramanlık-zalimlik eksenleri üzerine kurgulanan konulardır. Burada yazarların başlıca amaçları, olayların neden olduğu değil, nasıl gerçekleştiğini anlatmaktır. Olayların merkezinde yazar insert ignore into journalissuearticles values(anlatıcı); yerleştirilir, olay örgüsü de onun çevresinde gelişmektedir. Amacımız, kendi içinde modernleşme evresine adım atan Bulgar edebiyatı yazarlarının, devrimci hareket ve savaş gibi dramatik konuları sanatsal bir yaklaşımla kaleme aldıklarını ve 1877-1878 Osmanlı – Rus Savaşı öncesi yaygın olan ’’İvan Dede’’ insert ignore into journalissuearticles values(Kurtarıcı); mitleştirilmiş imgenin yanı sıra, eserlerinde ’’Balkanların Aslanı’’, ’’Balkanlarda Ölümsüz Olanlar’’, ’’Deli Başlar’’, ’’Mati Bulgariya’’ gibi yeni mitolojik model ve yeni yaratılan imgelerin yazınsal birer estetik ilkeye dönüştüklerini göstermektir. Ayrıca, Sv. Milarov’un İstanbul Zindanlarından Bir Hatıra adlı eserinde İstanbul’u Venedik ile karşılaştırmış olması, yazarın savaş ve siyasi konulardan uzaklaşıp, uzlaşmayı mitlerde değil, kültürel bir alanda aradığına işaret etmektedir.
Keywords : Bulgar edebiyatı, Bulgar Uyanış Çağı, Osmanlı Rus Savaşı, Panslavizm, mitolojik söylem, Bulgarian Literature, Bulgarian Revival Period, Panslavism, Ottoman Russian War, Mythological Concept