AŞK-I MEMNU’DA EBEVEYN-ÇOCUK İLİŞKİLERİ

Authors : Beyhan Uygun Aytemiz

Pages : 355-370

View : 96 | Download : 190

Publication Date : 2023-10-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Halit Ziya Uşaklıgil (İstanbul, 1865-İstanbul, 1945)’in sanatının gerek içeriği gerekse biçimsel özellikleri itibarıyla doruk noktasını imleyen Aşk-ı Memnu (1900) modern Türk edebiyatının başat metinlerinden biridir. Roman Bihter ile Behlül arasındaki yasak aşkı ve bunun Adnan Bey ailesine getirdiği yıkımı odağa almış, metindeki yasak aşk ve Batılılaşma meseleleri eleştirel okumaların temel sorunsalları olarak öne çıkmıştır. Uşaklıgil; söz konusu metinde Bihter ile annesi Firdevs Hanım, Nihal ile babası Adnan Bey arasındaki ilişkileri de ayrıntılı olarak yapılandırılmıştır. Bu incelemede, Halit Ziya’nın gerek Firdevs Hanım ile kızları Peyker ve Bihter gerekse Adnan Bey ile çocukları Nihal ve Bülent arasındaki ilişkileri nasıl biçimlendirdiği tartışmaya açılacaktır. Bu çerçevede öncelikle Firdevs Hanım’ın kızlarıyla yaşadığı çatışma ve bu çatışmanın nedenleri açığa çıkarılacaktır. Firdevs Hanım erken yaşta gerçekleştirdiği evliliğinde ne eşiyle mutlu olabilmiş ne de dünyaya getirdiği kızlarını benimseyip "annelik”i yaşamında içkinleştirebilmiş bir kadındır. Kendini gençlik vehmine kaptırmış bu kadının kızlarıyla rekabet içerisinde olduğu görülür. Onun aksine, Adnan Bey eşini kaybettikten sonra çocuklarına hem annelik hem babalık yapmış, çocuklarının mutluluğu için kendi isteklerini ötelemiş bir karakterdir. Adnan Bey’in özellikle kızı Nihal’le olan ilişkisinin Firdevs Hanım’ın kızlarıyla olan ilişkileriyle karşılaştırılması yoluyla metinde içkin "cinsel politika”nın da açığa çıkarılması amaçlanmaktadır.
Keywords : Halit Ziya Uşaklıgil, Aşk I Memnu, Servet İ Fünûn Romanı, Aile, Ebeveyn Çocuk İlişkileri, Psikanaliz