OYUNCAĞIN CİNSİYETLEŞTİRİLMESİNDE BİR YENİDEN ÜRETİM ARACI OLARAK ÇEVRİMİÇİ OYUNCAK MAĞAZALARI

Authors : Ümmü Arda, Rabia Kaya, Özge Ercan

Pages : 567-589

View : 101 | Download : 109

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Günümüzde toplumsal cinsiyet kalıp yargılarına sebep olan pek çok unsur bulunmaktadır. Oyuncaklar da bu unsurlardan biridir. Oyuncaklar ve oyun, bireyi gelecekteki yaşamına hazırlayan fonksiyonel araçlardır. Aynı zamanda oyuncaklar, toplumsal cinsiyet kalıp yargılarını yineleyen ve yeniden üreten araçlardır. Bu çalışmada oyuncakların cinsiyetleştirilmesine yönelik Türkiye’de faaliyet gösteren hem fiziki hem de e-ticaret ile alışveriş yapılabilen, web sitesinde 3-5 yaş kız ve erkek oyuncakları bulunan 3 oyuncak mağazasının oyuncakları incelenerek yazılı ve görsel içerik analizi yapılmıştır. Web sitelerinde toplamda 15.420 oyuncak listelense de çalışmanın örneklemini 3-5 yaş arası kız ve erkek oyuncakları oluşturduğu için bu kapsamda 822 oyuncak çalışmaya dahil edilmiştir. 822 oyuncak içerik analizi ile 10 kategori temel alınarak incelenmiştir. Elde edilen bulgular doğrultusunda, tüm oyuncak mağazalarında listelenen 822 oyuncakta erkek çocukları oyuncaklarının niceliksel bir üstünlüğe sahip olduğu; eğitici oyuncaklar ve müzik oyuncakları kategorilerindeki sayılarda hemen hemen eşit bir paylaşımın olduğu; figür oyuncak kategorisine bakıldığında kız çocukları oyuncaklarında bebeklerin ve moda ile kişisel bakımı temsil eden ürünlerin, erkek çocuk oyuncaklarında ise dinozor, süper kahraman ve aksiyon figürlerinin yer aldığı; oyuncakların renk analizine bakıldığında kız çocukları için tasarlanan oyuncakların çoğunlukla pembe, mor ve pastel tonlar gibi daha “dişil” renklerle sunulduğu, erkek çocukları için üretilen oyuncakların ise siyah, kırmızı, mavi ve parlak tonlar gibi daha “erkeksi” renklere sahip olduğu tespit edilmiştir. Bu veriler ışığında yarının yetişkinleri olacak bugünün çocuklarının gelişimlerini destekleyen oyuncakların toplumsal cinsiyet kalıp yargılarını ve toplumsal cinsiyet eşitsizliğini yeniden ürettiği ve pekiştirdiği sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords : Oyuncak, Oyun, Toplumsal Cinsiyet, Cinsiyet, Rekreasyon