ÇAĞDAŞ TÜRK LEHÇELERİNDE RENK ADLARINDAN TÜRETİLEN İSİMLER VE KULLANIM ALANLARI

Authors : Tuğba Gökbayır, Mehmetcan Gökbayır

Pages : 317-336

Doi:10.59182/tudad.1515782

View : 91 | Download : 79

Publication Date : 2024-10-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Renk adları, Çağdaş Türk lehçelerinde büyük bir çeşitliliğe sahiptir. Renk adlarının fazla olması yapım eklerinin pekiştirilmesiyle ilişkilidir. Yapım ekleri isim ve fiil gövdelerine gelerek yeni kelimelerin türetilmesini sağlar. Renk adlarına da isimden isim yapan eklerin getirilmesiyle yeni veya pekiştirilmiş bir renk adı ortaya çıkar. Bu sebeple, renk adlarında artış görülür ve renklerin farklı işlevleri ortaya çıkar. Renklerin sahip olduğu bu farklı işlevler, dilin işlenişine ve gelişimine katkı sağlar. Her dilin sahip olduğu sözcük hazinesi, tarihi süreçte gelişen ve canlılığını sürdüren bir olgudur. Renk adları da bu hazinenin önemli kültürel bir parçasıdır. Bu çalışmada, Çağdaş Türk lehçelerinin tamamında görülen renk adları çeşitli kaynaklardan tespit edilmiştir. Sırasıyla Kuzeybatı (bazı ağızlarıyla birlikte), Güneydoğu, Güneybatı, Kuzeydoğu grubu ve Türk dilinin uzak lehçeleri olan Çuvaş, Saha/Yakut Türkçelerindeki isimden isim yapan ekler tespit edilip yeni renk adları türetmiş olan kelimeler ele alınmıştır. Türetilmiş olan bu kelimelerin hangi ekle yeniden türetildiği gösterilmiş ve anlamları tırnak içinde verilmiştir.
Keywords : Renkler, renk adları, Çağdaş Türk lehçeleri, Yapım Ekleri