HAMZANAME 49. CİLTTE ESKİ ANADOLU TÜRKÇESİNİN ZENGİNLİĞİ: SÖZ VARLIĞI VE ANLAM

Authors : Kasım Turgut, Muhammet Yelten

Pages : 175-192

View : 67 | Download : 50

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Hamzanameler 14. yy’den itibaren hem Anadolu’da hem de Babürlü yazmaları ile Türkistan’da Türk milletinin çoğunlukla dinlediği ve okuduğu Türkçeleştirilmiş ve Türkleştirilmiş destansı halk hikâyeleridir. Prof. Dr. Muhammet Yelten’in tespitlerine göre 72 ciltten oluşan Hamzaname külliyatı Türk dili ve kültürü açısından oldukça dikkat çekicidir. Ele alınan çalışmada Hamzaname 49. ciltte Eski Anadolu Türkçesinin özelliklerini taşıyan metinde söz varlığı, anlam bilgisi, Türkçenin işleniş biçimi incelenmiştir. Buna göre Arap ve Fars edebiyatından Türk edebiyatına uyarlanan Hamzanamelerin 49. cildinde Türkçenin söz varlığı ve anlam zenginliğinin belirgin şekilde ön planda olduğu tespitler ve dil incelemeleri ile ortaya konmuştur. Söz varlığı açısından Türkiye Türkçesine göre eskicil kelimeler dilin tarihsel sürekliliğinin önemi bakımından etimolojik, morfolojik ve semantik olarak incelenmiştir. Bununla birlikte metindeki deyimler ve atasözlerinin tümü ve özgün ifadeler çalışmada ortaya konmuştur. Hamzanamelerde Türk töresine, kültürüne, devlet geleneği anlayışlarına ait detaylar Hamzanamelerin Türk kültürü açısından da önemini ortaya koymaktadır. Çalışmanın Türk dili ve edebiyatı çalışmalarına kaynaklık etmesi ve Hamzanamelerin Türk dili, edebiyatı, kültürü açısından öneminin ön plana çıkarılması amaçlanmaktadır.
Keywords : Hamzaname, Eski Anadolu Türkçesi, Söz Varlığı, Etimoloji