“ALAN” YERALTI MEZARLIKLARINDA ESKİ TÜRK RUNİK YAZITLARI

Authors :

Pages : 301-306

View : 16 | Download : 19

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Other Papers

Abstract :Bu makale Huseyn Ahmadov tarafından Rusça asıl biçiminden Türkçeye çevrilmiştir. Makalenin aslının künyesi: Habiçev, M. A. (1970). O Drevnetyurksih Runiçeskih Nadpisyah v Alanskih Katakombah. Sovyetskaya Tyurkologiya, Akademiya Nauk SSSR Akademiya Nauk Azerbaydjanskoy SSR, Nauçno-Teoretiçeksiy Jurnal, N. 2 Mart-Aprel. Son yıllarda, Kuzey Kafkasya\\\'daki Humarin Kalesi ve Karakent Kalesi\\\'nde eski Türk runik yazıtları keşfedilmiştir. Türkolog A. M. Şcherbak ve arkeolog V. A. Kuznetsov bu yazıtları incelemektedir. 1968’de Karakent Kalesi’nde bulunan yazıtlar, Novoçerkassk Müzesi’ndeki ve Mayatsk ile Humarin Kaleleri’ndeki runlarla benzerlik göstermektedir. Tokmak-Kaya Katakompları da önemli keşiflere sahne olmuştur. 1962’de Katakomp No. 1’in tavanında eski Türk runik yazıları tespit edilmiştir. Yazıt, \\\"Zanguz uj\\\" (Tek ev, yalnız ev) şeklinde okunmuştur. Diğer bir yazıtta “Zangyz üj. Baj Tangrim! Bantal öldürüldü, kağan burada defnedildi.” ifadeleri yer almaktadır. Katakomp No. 2’nin girişindeki yazıt ise “Prens Eza’nın mezarı” olarak okunmuştur. Bu bulgular, Alanların yalnızca İran dillerini konuşmadığını, bir kısmının başından beri Türk diliyle iletişim kurduğunu göstermektedir. Katakomplar ve yazıtlar, Türk dilli Alan runları terimiyle anılmaktadır. Bu keşifler, Türk runik yazısının geniş bir alanda kullanıldığını ve Kuzey Kafkasya’daki Türk kültürünün köklü geçmişini kanıtlamaktadır.
Keywords : Alanlar, runik, katakomp, Göktürk yazıtları, Bulgarca