افغانستان اۉزبېک تیلی تالقان شېوه¬سیده کېلیشیکلرنینگ قۉللنیشی

Authors : Bashir Ahmad QARDASH

Pages : 325-336

Doi:10.30563/turklad.580282

View : 15 | Download : 14

Publication Date : 2019-12-20

Article Type : Research Paper

Abstract :  شېوه شناسلیکده ­ گی بحثلر معلوم تیلنینگ شېوه ­ لیک اۉزه ­ للیکلرینی تېکشیریش دیر. ادبي تیل بیلن شېوه ­ نی فرقی باراېمیش؛ بو تفاوتلر تیل ­ نینگ گرامر ي شکللریده اۉز افاد ه ­سینی تاپه­د ی. جمله­دن اۉزبېک تیلی تالقان شېوه­سیده، کېلیشیک کته­گوری­سینینگ شېوه­لیک شکلی و ایشله­تیلیشی   بو مقاله­ده اساسي اۉریننی اېگه­لیدی . اۉزبېک ادبي تیلیده آلتیته کېلیشیکinsert ignore into journalissuearticles values(باش، قره­تقیچ، توشوم، اۉرین - پیت، جۉنه­لیش و چیقیش);کېلیشیکلری ایشله ­ تیلسه - ده، تېکشیریله ­ دیگن شېوه ­ ده اوشبو مقوله ­ نینگ ایتیلگن تورلریدن باشقه ایکّیته insert ignore into journalissuearticles values(واسطه کېلیشیگی و چېگره ­ لش کېلیشیکلرینی); بېلگیلری بیلن   قۉللنیش شکللری بېلگیلنگن . اۉزبېک تیلی تالقان شېوه­سینینگ کېلیشیکلری بیر قسمی ادبي تیل قاعده­سی سینگری عمومیلیککه اېگه.  اۉزبېک ادبي تیلده­گی کېلیشیک اوشبو شېوه­ده مخصوص کۉرستگیچلر بیلن ایشله­تیلگن. بونده باش کېلیشیک ادبي تیل سینگری ایشله ­ تیلیب، قره­تقیچ کېلیشیگی ادبي تیل قانونیتلریگه قرشی حالده «+تی، +دی و +ی» شکللری بیلن؛ توشوم کېلیشیگی ایریم اۉرینلرده «+نی» ادبي تیلدېک، بعضی حالتلرده «+دی، + تی»، جۉنه­لیش کېلیشیگی «+غه، + که، + قه»، اۉرین - پیت کېلیشیگی «+گه، + ته» شکللر ی بیلن، چیقیش کېلیشیگی اۉز بېلگیسیدن باشقه «+تن، + دین» و صفتداش «+گن» شکللری بیلن، واسطه کېلیشیگی «+بیلن» قۉشیمچه­سی اۉرنیده «+بیرلن، +بیله، +بیرگه­ و +بیلم» شکللری قۉللنیلگن . و چېگره­لش کېلیشیگی اېسه ادبي تیل قاعده­لریگه اونچه­لیک ماس کېلمی بعضی شېوه­لیک خصوصیتینی سقلش بیلن عموميلیککه اېگه. 
Keywords : تالقان شېوه¬سی, اۉزبېک تیلی, کېلیشیکلر