KİTÂB-I GÜZÎDE-İ ʿİLM-İ TIBB’DA (SULTÂNİYYE İNGİLTERE NÜSHASI) TESPİT EDİLEN BİTKİ ADLARI

Authors : Paki KÜÇÜKER, Melek BALCI

Pages : 50-65

Doi:10.30563/turklad.654107

View : 23 | Download : 12

Publication Date : 2020-06-20

Article Type : Research Paper

Abstract :İnsanlık var oluşundan beri birtakım hastalıklarla mücadele içerisindedir. Bu hastalıklara karşı önlem alabilmek, onlardan korunabilmek ve kurtulabilmek için ilk olarak tabiata başvurmuştur. Tabiatta bulunan çeşitli hayvanlar, madenler, sular, taşlar ve bitkiler insanlığa hastalıklarını tedavi etmesi için yardımcı olmuştur. Böylece tabiatın iyileştirici ögelerinden biri olan bitkilerin de işlevleri, faydaları ve zararları tarih boyunca araştırılmıştır. İncelemeler ve deneylerden sonra başta botanik, tıp tarihi, eczacılık ve halk hekimliği olmak üzere birçok bilim alanına hizmet edilmiştir. Kitâb-ı Güzîde-i ʿİlm-i Tıbb, XV. yüzyıla ait bir tıp metnidir. Şirvanî’nin kaleme aldığı bu eser, tıp tarihi bakımından önemli bir kaynak niteliğindedir. Eserde hastalıkların tedavisinde kullanılan merhem, macun ve terkip adları yer almaktadır. İnsan sağlığı için hazırlanan bu merhem, macun ve terkiplerin ana unsurunu çeşitli bitkiler oluşturur. Sade bir dille yazılmış eserde yer alan bitki adları yazıldığı dönemin ses, yapı ve kelime kadrosu bakımından bize zengin malzeme sunar. Üzerinde çalıştığımız eser, İngiltere’de The British Library Oriental and India Office Collectionsta 15049 numarada kayıtlıdır. Bu çalışmada Kitâb-ı Güzîde-i ʿİlm-i Tıbb’da yer alan bitki adları incelenmiştir.
Keywords : Eski Anadolu Türkçesi, Bitki Adları, Şirvânî, Kitâb ı Güzîde i ʿİlm i Tıbb, Tıp Tarihi