MANTIKU’L- GAYB’DA FİİLLER

Authors : Fatih CAN

Pages : 657-684

View : 19 | Download : 11

Publication Date : 2017-06-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Eski Anadolu Türkçesi dönemi eseri olan Mantıku’l-Gayb ’ın müellifi Musa bin Şeyh Tahir Tokadi’dir. Hakkında yeteri kadar bilgi bulunmayan müellifin, Halvetilerin ünlülerinden ve adından ilmî anlamda söz ettiren bir kişi olduğu bilinmektedir. Eser, Eski Anadolu Türkçesi döneminde yazılmış olması yönüyle önem teşkil etmektedir. Mantıku’l-Gayb adlı eserde yer alan fiiller ve fiilimsiler değerlendirilerek bu alandaki çalışmalara katkı sağlamak amaçlanmıştır. Fiiller iş, oluş ve hareket bildiren sözcüklerdir. Fillerin kök ve gövdeleri, isimler gibi anlamlıdır; ancak isimler gibi tek başlarına kullanılamayan dil birlikleridir. Fiiller her zaman çekimli hâlde bulunurlar. İncelenen bu eserde yer alan fiiller, aldıkları çekimlere göre sınıflandırılarak ayrıntılı olarak sınıflandırılmıştır. Eserde yer alan filler kiplerine göre haber, dilek istek, şart, emir, gereklilik olarak ayrı ele alınmıştır. Ayrıca, fillerin birleşik çekimlerine ve ek fiillere de ayrıntılı olarak değinilmiştir. Çalışmada filler üç ana başlık altında toplanmıştır. Fiilimsiler, fiil anlamı taşır; ancak şahıs ve kip çekimleri yoktur. Cümlede isim, sıfat ya da zarf olarak görev yaparlar. Eserde geçen fiilimsiler kendi arasında kategorilendirilerek verilmiştir.
Keywords : Eski Anadolu Türkçesi, fiil, fiil çekimi, fiil kipleri, birleşik çekim, ek fiil