BEDEL’İ NİÇİN BİÇERİZ? ESKİ TÜRKÇEDEN TÜRKİYE TÜRKÇESİNE ÜZMEK, KESMEK VE BİÇMEK FİİLLERİ ÜZERİNE ARTZAMANLI SEMANTİK BİR İNCELEME

Authors : Galip GÜNER

Pages : 28-37

View : 16 | Download : 7

Publication Date : 2019-03-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Kalıplaşmış söz birlikleri olarak deyimler, dilin üreticisi durumundaki milletlerin deneyimlerinden doğan ve çoklukla münferit bir eylemi veya durumu ifade etmek için kullanılan özel yapılardır. Bu özel yapıların kuruluşunda elbette ki kendine mahsus bir takım gramatikal süreçler etkilidir. Deyimin ne olduğu üzerine yerli ve yabancı bilim insanlarınca yüzlerce tanım yapılmıştır ancak bu tanımların ortak özelliği nedir sorusuna verilebilecek cevap ancak deyimin kuruluşunun ve semantik yapısının izahıyla mümkün olur. Öncelikle deyimler birden çok kelimenin bir araya gelmesiyle kurulan yapılardır. İkinci husus deyimin semantik boyutudur ki burada da deyimi oluşturan kelimelerden en az birinin gerçek anlamının dışında kullanılması gerekir. Bu çalışmada bedel biçmek “değer, paha, fiyat belirlemek” deyiminin ortaya çıkışında yatan toplumsal ve gramatikal süreçler Eski Türkçeden günümüze doğru artzamanlı bir bakış açısıyla irdelenecek ve biçmek “1. Belli bir biçim vererek kesmek 2. Dikilecek kumaşı belli bir ölçüye ve modele uygun olarak makasla kesmek” eyleminin değer/pahayla olan ilişkisi aydınlatılmaya çalışılacaktır.
Keywords : biçmek, bedel, deyim, semantik, Eski Türkçe, Türkiye Türkçesi