FETHALİ KAÇAR`IN ÇAĞATAY TÜRKÇESİ SÖZLÜĞÜNÜN SÖZLÜK BİLİMİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Authors : Farhad RAHİMİ

Pages : 53-92

View : 16 | Download : 7

Publication Date : 2019-03-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Çağatay Türkçesi, Doğu Türklerinin 15. yüzyılın başlarından 20. yüzyılın başlarına kadar kullanılmaya devam eden yazı dilidir. Nevāyí`nin ölümünden sonra, onun eserlerinin kolayca okunması için, İslam dünyasının her bir köşesinde çeşitli sözlükler yazılmaya başlandı. Genellikle Osmanlı İmparatorluğu, İran, Azerbaycan, Hindistan ve Türkistan`da yazılan ve Türk dilinin gelişme tarihi için çok büyük bir değere sahip olan bu sözlükler bir sözlükçülük ekolü oluşturmuştur. İran sahasında da ‘ Alí Şír Nevāyí`nin eserlerini anlamak üzere birçok Çağatay Türkçesi sözlüğü düzenlenmiştir. Bunlardan bir tanesi Fetģ-‘Alí Bin Kelb-‘Alí Bin Mürşid Ķulı Bin Fetģ-‘Alí Ķacar-ı Ķazvíní tarafından 1861`de İran`da yazılmış ve Çağatay Türkçesi-Farsça bir sözlük olan Luġat-ı Etrākiyye `dir. Bu çalışmada adı geçen eser, sözlük bilimi açısından değerlendirilmiş ve leksikografik özellikleri tespit edilmeye çalışılmıştır .
Keywords : Çağatay Türkçesi, Çağatay Türkçesi Sözlükleri, Nevāyí, Sözlük Bilimi, Fethali Kaçar, Luġat ı Etrākiyye, İran, 19 yüzyıl