BİR SÂKÎNÂME ÖRNEĞİ OLARAK DEHHÂNÎ’NİN “OLA” REDİFLİ GAZELİ

Authors : Sait YILTER

Pages : 93-122

View : 17 | Download : 11

Publication Date : 2022-03-15

Article Type : Research Paper

Abstract :İşret meclisi, yemek, içmek, sohbet etmek, şarkılar söylemek ve şiirler okumak gibi etkinliklerin yapıldığı toplantılardır. Bu meclislerde içilen içkilere ve söylenen şiirlere müzisyenler eşlik eder. Sâkî, sevgili, dostlar, baharatlar, mumlar, türlü kokuların bulunduğu meclislerde tavla ve satranç oynanır. Genellikle bahar mevsiminde ay ışığının parlaklığıyla aydınlanmış, bir havuz kenarında kurulmuş güzel bir bahçede işret meclisleri düzenlenir. Meclisler hoş sohbetlerin yapıldığı toplantılar olarak gazellerin, kasidelerin, mesnevilerin, terkib-i bent ve terci-i bentlerin konusu olmuştur. Sâkînâmeler ise sâkîden, içkiden, içkinin çeşitlerinden, içki araç ve gereçlerinden, içki toplantılarından, sürahiden, meyden, mahbûbdan, mevsimlerden, içki meclisindeki yemeklerden bahseden farklı edebî bir tür olarak öne çıkmıştır. Klasik Türk şiirinin kurucularından biri olan Dehhânî “ola” redifli gazelinde işret meclisinde bulunması gereken unsurlara yer vermiştir. Bir sâkînâme özelliği taşıyan bu metnin, çok nadir görülen gazel formunda yazılmış olması dikkat çekicidir. Gazelin tamamında okuyucuya seslenen şair, işret meclisini anlattığı için daha çok somut kavramlara yer vermiştir. Dehhânî metinde mekân olarak işret meclisinin tasvirini yapmıştır. Gazelde içki, içkinin çeşitleri ve özellikleri, yeme-içme, kadeh, sâkî, mutrip ve musiki aletleri, sevgili, mum, ağzına kadar dolu bir havuz, yeşil bir bahçe, tavla ve satranç gibi bir sâkînâmede bulunan birçok unsura yer verilmiştir. Gazel bu yönüyle bir sâkînâme özelliği taşımaktadır.
Keywords : İşret meclisi, sâkînâme, mey, Dehhânî, gazel