YENİŞEHİRLİ AVNÎ’NİN “DUYMASUN” REDİFLİ GAZELİNE PSİKANALİTİK EDEBİYAT KURAMI ÇERÇEVESİNDE BAKIŞ

Authors : Mete Bülent DEGER

Pages : 1009-1023

Doi:10.7884/teke.1292160

View : 49 | Download : 37

Publication Date : 2023-09-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, Klasik Türk Edebiyatı’nda XIX. yüzyılın önemli şairlerinden biri olan Yenişehirli Avnî’nin divanında bulunan “duymasın” redifli gazelin psikanalitik edebiyat kuramı çerçevesinde tahlili konu edilmiştir. Geleneksel şerh yöntemlerinden bağımsız olarak yapılan çalışmada, mezkûr gazel “sanatçıdan hareketle esere psikanalitik edebiyat kuramı çerçevesinde bakış” ve “eserden hareketle sanatçıya psikanalitik edebiyat kuramı çerçevesinde bakış” çerçevesinde iki farklı bakış açısı göz önüne alınarak incelenmiştir. İnceleme sonucunda söz konusu gazelde şairin hayatına dair bilinen unsurların yansımaları ve gazelden hareketle şaire dair tespit edilen unsurlar ortaya konulmuştur. Bu bağlamda gazelde “şairin kekemeliğin gazeldeki yansımaları”, “şairin bedensel zayıflığının gazeldeki yansımaları”, “kendinden kaçış/hissizlik isteğinin gazeldeki yansımaları”, “zıtlıklar ve çelişkilerin gazeldeki yansımaları” ve “ölüm korkusunun gazeldeki yansımaları” tespit edilerek mezkûr başlıklar altında örneklendirilerek irdelenmiştir. Sonuç olarak bu çalışmanın, divan edebiyatı şairlerinin hayatlarına dair unsurların şiirlerine yansımasını psikanalitik edebiyat kuramı çerçevesinde tespit edilip değerlendirilmesi ve çalışmada izlenen metot bakımından Eski Türk Edebiyatı alanına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Keywords : Psikanalitik Edebiyat Kuramı, Klasik Türk Edebiyatı, Yenişehirli Avnî, duymasın redifli gazel