ÇÖZÜMLEMESİ İSİM + YARDIMCI FİİL ŞEKLİNDE YAPILAN BİRLEŞİK FİİL SORUNUNUN ÇÖZÜMÜ: İSİM FİİL TAMLAMASI

Authors : Bahri Kuş

Pages : 986-1002

Doi:10.7884/teke.1436822

View : 48 | Download : 33

Publication Date : 2024-09-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede dilcilik literatürümüzde birleşik fiil adıyla anılan ve çözümlemesi yaygın olarak isim + yardımcı fiil şeklinde yapılan unsurlar ele alınmıştır. Bahsi geçen konu, birkaç çalışma haricinde genellikle hep aynı şekilde incelenegelmiştir. Mevcut anlayışa göre etmek, kılmak, olmak gibi fiiller bu teşkillerde yardımcı unsur olarak görev almakta ve önlerindeki ismi fiilleştirmektedirler. Birleşik fiil konusu, Türk dilinin ekleşme düzeni bakımından ele alındığında sorunlu ve çelişkili tarafları bulunan bir mesele olarak karşımızda durmaktadır. Çözümlemesi isim + yardımcı fiil şeklinde yapılan birleşik fiil teşkillerinin Türk diline hâkim olan ekleşme kültürüne göre ele alındığında sonucun böyle bir çözümlemeye imkân vermediği anlaşılmaktadır. Kelime kelime karşıtlığında, yer ödünçlemeli örnekler dışında, daima yardımcı unsurun önce, asıl unsurun ise sonra telaffuz edilmesi Türk dilinin en eski ve yerleşik bir kuralıdır. Buna göre yardım etmek gibi bir kuruluşta, yardım kelimesi yardımcı unsur, etmek ise asıl unsurdur. Bu düzenin Türk dilindeki karşılığı birleşik fiil değil, tamlayanı isim, tamlananı fiil olan tamlamadır.
Keywords : Birleşik fiil, yardımcı fiil, tamlama