ÖZBEKİSTAN’DA DİL İLE İLGİLİ DERLEM ÇALIŞMALARI VE PROJE TABANLI YAPILAN ÇALIŞMALARIN TANITIMI

Authors : Nursan Ildırı

Pages : 1283-1295

Doi:10.7884/teke.1574844

View : 34 | Download : 23

Publication Date : 2024-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Teknolojik gelişmelerin hızlanmasıyla beraber bilgisayar destekli dil bilimi araştırmalarının ve uygulamalarının önem kazandığı görülmektedir. Dil biliminin önemli bir alanını teşkil eden derlem dil bilimi, bilgisayar destekli dil araştırmaları ve uygulamaları için oldukça elverişli bir çalışma alanı sunmaktadır. Derlem dil bilimi, diller arası benzerlikleri ve farklılıkları belirleme, doğal dil işleme uygulamaları geliştirme ve dil öğretimini destekleme gibi alanlarda önemli bir kaynak sağlamaktadır. Bu türlü çalışmalar aynı zamanda diller arasında yapı ve anlam analizi yapmak, doğal dil işleme uygulamalarıyla dil modelleri oluşturabilmek maksadıyla veri setleri oluşturmak, dil öğretiminde öğrenicilerin iki dilli ifadelerle dilleri kavrayışlarını kolaylaştırmak, edebî eserlerdeki bağlamların, anlatım tekniklerinin incelenmesine olanak sağlamak, bireylerin dil becerilerinin gelişmesine yardımcı olmak amacıyla da yapılmaktadır. Son yıllarda Türk lehçeleri için yapılan derlem tabanlı çalışmaların arttığı gözlemlenmektedir. Bu çalışmada genel olarak derlem kavramı üzerinde durulmuş, dünya dillerinde çok kullanılan derlem uygulamalarının Türk lehçelerinde var olan örnekleri, Özbekistan’da derlem çalışmalarının geçmişten günümüze ne şekilde gelişim gösterdiği izah edilmiş, Özbekistan’da gerçekleştirilen derlem tabanlı projeler ve çalışmalar tanıtılmıştır.
Keywords : Özbek Türkçesi, Derlem Dil Bilimi, Ulusal Derlem, paralel korpus