Kırgız Türkçesinde Ölüm Kelimesi ile İlgili Kavram Alanı

Authors : Meder SALİEV

Pages : 109-127

Doi:10.46400/uygur.813388

View : 15 | Download : 11

Publication Date : 2020-12-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Ölüm, her toplum arasında farklı şekilde yorumlana gelmiştir. Kimi toplumlar ölümü bir bitiş olarak değerlendirirken kimileri başlangıç olarak değerlendirmişlerdir. Türkler ise kadimden beri ölüm kelimesini kullanagelmişler ve ölümün gerçekleşmesi ile yeni bir hayatın başlanacağına inanmışlardır. Ölüm, yeni hayatın başlangıcı olarak sayılsa da insanlar arasında bir korku uyandırmaktadır. Bu bağlamda ölüm konusu her toplumda önemi yere sahiptir. Kırgızlarda ölümle ilgili geleneklerin ve uygulamaların ölüm öncesinden başlayıp ölünün üzerinden bir yıl geçtikten sonra yapılan aşına kadar yoğun bir şekilde devam ettiğini görmekteyiz. Bu uygulamaların yoğunluğundan dolayı Kırgızlar arasında ölümle ilgili zengin ve değişik kavramları, örtmecelerin ortaya çıktığı görülmektedir. Bu yazıda Kırgız Türkçesi üzerine hazırlanmış olan sözlüklerin taranmasıyla elde edilen ölümle ilgili kelime, kelime grupları, deyimler ve atasözleri tespit edilmiştir. Elde edilmiş olan bu kavramlar ölüm öncesi ve ölüm sonrası yapılan uygulamalara ve ölümünçeşitlerine göre sınıflandırılmıştır. Tespit edilmiş olan kavramlardan yola çıkarak Kırgızların ölüme ilgili muamelesi, ölümü algılayışları ve ölümle ilgili gelenekleri yapılan sınıflandırılmaya göre değerlendirilip açıklanacaktır. Tespit edilen kavramlar ölüm, ölü, ölmek, mezar, öbür dünya, defin, başsağlığı, yas, beddualar, cenaze aşları ve başka uygulamalarla ilgili kelimeler ve örtmecelerden oluşmaktadır.
Keywords : Kırgızlar, ölüm, mezar, defin, yas, ölüm ile ilgili örtmeceler