Eski Türkçeden Çağdaş Uygurcaya /I/ Ünlüsü Üzerine

Authors : Zemire GULCALI

Pages : 258-267

Doi:10.46400/uygur.830849

View : 16 | Download : 8

Publication Date : 2020-12-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Eski Türkçeden özellikle de Eski Uygurcadan gelen birçok söz ve ibareyi günümüze kadar taşıyan Çağdaş Uygurca, içinde barındırdığı koruyucu özellikleri; ses, biçim ve anlam yönündeki bazı değişiklikleri ile Türk dilinin tarihî dönemlerdeki özelliklerinin araştırılmasında çok önemli bir yere sahiptir. Çağdaş Uygurca kendinden önceki dönemlerle karşılaştırıldığında ortaya çıkan farklar ses, biçim ve anlam değişmeleri yönünden incelenir. Ses değişmeleri de kendi içinde ünlü değişmeleri ve ünsüz değişmeleri olmak üzere ikiye ayrılır. Eski Türkçeden Çağdaş Uygurcaya anlamını koruyan ancak ünlü değişmesi görülen sözcükler haylı çoktur. Genel Türkçedeki dokuz ünlü Çağdaş Uygurcanın yazı dilinde sekiz harf ile gösterilir. Bu ünlülerin her biri insert ignore into journalissuearticles values(Eski Türkçeye göre); farklı düzeyde değişimler sergiler, örneğin: Söz başındaki veya ilk hecedeki /A/ ünlüsünün Çağdaş Uygurcada kapalı é sesine dönüşmesi insert ignore into journalissuearticles values(ayı téŋırqa-);; yuvarlaklaşmalar insert ignore into journalissuearticles values(aruq > oruq; tanu- > tonu-; teşük > töşük);; düzleşmeler insert ignore into journalissuearticles values(beküt- > békit-; tilkü > tülke; onunç > oninçi; süzgü > süzge);; -AGU > Ay insert ignore into journalissuearticles values(buzağu > mozay; bilegü > biley);; -ev- > -öy- insert ignore into journalissuearticles values(sev- > söy; evlen-> öylen-); vb. Bu yazımda, Eski Türkçedeki I ünlüsünün Çağdaş Uygurcadaki değişim durumu üzerinde duracağım.
Keywords : Eski Türkçe, Eski Uygurca, Çağdaş Uygurca, Ünlü değişimi, I ünlüsü